فاطمه کشیری کلایی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
سید علی حسینی یکانی - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی- دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

نابسامانی ساختار بازار پسته در ایران موجب ایجاد مشکلات متعددی در قیمت گذاری و نحوه مبادلات این محصول گشته است. در این زمینه ایجاد بازاری متمرکز نظیر بورس که از پی آمدهای آن کاهش نوسانات قیمت و در نتیجه بهبود شرایط درآمدی و رقابتی عرضه کنندگان می باشد، امری مهم به نظر می رسد. در این مطالعه در راستای بررسی اثرات ایجاد بورس کالا بر رقابت مناطق تولیدکننده ی ایران در زمینه ی تجارت داخلی و خارجی پسته، از نوعی مدل حمل و نقل بر مبنای حداکثرسازی درآمد صادراتی و حداقل سازی هزینه های حمل پسته، مورد استفاده قرار گرفت. مطابق با نتایج این تحقیق، در صورت وجود بورس کالا، بر تعداد متقاضیان محصول پسته ی استان های خراسان رضوی، یزد و سمنان افزوده شده و در مقابل استان های فارس، قم و قزوین برخی از بازارهای خود را از دست خواهند داد. همچنین علی رغم ثابت ماندن صادرات کل پسته، تغییراتی در نحوه صادرات و استان های صادرکننده ایجاد خواهد گشت. به طوری که از صادرات مستقیم استان کرمان کاسته و به صادرات استان تهران افزوده می شود. با توجه به نتایج مذکور، راه اندازی فعال بورس پسته در کشور می تواند موجب رونق بازارهای هدف استان های عمده تولیدکننده پسته کشور گردد. همچنین با توجه به ظرفیت های بالقوه تولید پسته در استان های شرقی کشور، توسعه صنایع فرآوری و انبارداری در این مناطق می تواند در مدیریت عرضه و تقاضای پسته مفید واقع شود.

پسته, بورس کالا, مدل حمل و نقل, تجارت