حسن نجفی - دکتری مطالعات برنامه درسی، گروه برنامه درسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
علیرضا صادقی - استادیار گروه برنامه ریزی درسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران ، ایران

پژوهش با هدف، ارزیابی جایگاه ابعاد و مولفه های هوش فرهنگی در محتوای کتاب های درسی حوزه مطالعات اجتماعی دوره دوم متوسطه ایران به روش توصیفی، از نوع تحلیل محتوا انجام شد. جامعه پژوهشی، کلیه کتاب های درسی حوزه مطالعات اجتماعی دوره دوم متوسطه در سال تحصیلی ۹۴- ۱۳۹۳ است که با توجه به انطباق با منطق تحلیلی پژوهش از نمونه گیری هدفمند استفاده شده و همه چهار کتاب درسی مطالعات اجتماعی سال اول، جامعه شناسی سال دوم، جامعه شناسی سال سوم و تعلیمات اجتماعی سال چهارم به عنوان نمونه در نظر گرفته شده اند. ابزار اندازه گیری، چک لیست تحلیل محتوای محقق ساخته بوده که روایی آن با استفاده از روش صوری- محتوایی و نظر متخصصان تایید شده و پایایی آن نیز با روش باز آزمایی ۹۳/۰ محاسبه گردید. نتایج پژوهش با استفاده از شاخص های آمار توصیفی در فرایند تحلیلی نرم افزار آنتروپی شانون نسخه ۲۰۱۵ مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند. عمده ترین یافته های پژوهش بیان گر آن می باشد که کتاب های حوزه مطالعات اجتماعی دوره دوم متوسطه ۷۴۷ مرتبه به ابعاد و مولفه های هوش فرهنگی، توجه کرده بودند که میزان آن در پایه های اول، دوم، سوم و چهارم به ترتیب ۱۱۹، ۱۶۷، ۲۰۸ و ۲۵۳ مرتبه بود. همچنین در بین ابعاد مورد ارزیابی بعد فراشناختی با میزان بار اطلاعاتی ۹۸۶/۰ و ضریب اهمیت ۲۶۶/۰ بیش ترین و بعد رفتاری با میزان بار اطلاعاتی ۷۸۵/۰ و ضریب اهمیت ۲۱۲/۰ کم ترین توجه را به خود اختصاص داده اند.

هوش فرهنگی, تحلیل محتوا, کتاب های درسی, مطالعات اجتماعی, دوره دوم متوسطه