رقیه کاشانی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی بیوسیستم، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
حسن ذکی دیزجی - استادیار گروه مهندسی بیوسیستم، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
محمود قاسمی نژاد - استادیار گروه ماشین های کشاورزی و مکانیزاسیون، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز، ایران
نواب کاظمی - استادیار گروه ماشین های کشاورزی و مکانیزاسیون، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز، ایران

برای تولید پایدار در بخش کشاورزی و حفظ منابع آب و خاک، کاهش عملیات خاکورزی در نظامهای مرسوم و جایگزینی آن با انواع نظامهای کمخاکورزی و حفاظتی توصیه میگردد. در این پژوهش، تاثیر به کارگیری سه نوع خاکورز حفاظتی با هندسه متفاوت که از شدت خاکورزی کمتر نسبت به خاکورزهای مرسوم برخوردارند (چیزل پکر، خاکورزمرکب و دیسک خارج از مرکز)، بر پارامترهای عملکردی خاک ورزی شامل نیروی کشش ویژه، انرژی ویژه خاکورزی، میانگین وزنی قطر کلوخه، ناهمواری سطح و درصد پوشش بقایای گیاهی بررسی گردید. سرعت پیشروی خاک ورزی در سه سطح ۵/۲، ۵/۴ و ۶ کیلومتر بر ساعت در نظر گرفته شد. عملیات خاک ورزی در عمق ثابت ۲۰ سانتی متری انجام شد. پارامترهای عملکردی شامل سرعت پیشروی واقعی، نیروی مقاوم کششی و توان کششی توسط سامانه جمع آوری دادههای عملکردی تراکتور-خاکورز اندازه گیری شد. طرح آزمایشی استفاده شده در این پژوهش، کرت خرد شده در قالب بلوک کامل تصادفی بود که در خاک لومی سیلتی با نه تیمار و سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان دادند که مقدار بقایای به جا مانده بر سطح خاک پس از خاکورزی نه تنها با نیروی ویژهی مقاوم کششی، بلکه با دیگر شاخص ها (میانگین وزنی قطر کلوخه و ناهمواری سطح خاک) نیز همبستگی منفی دارد و میتوان بقایای گیاهی پس از خاکورزی را به عنوان معیاری برای مقایسهی خاکورزها به کار گرفت. نتایج مقایسهی رتبه بندی تیمارها بر اساس دو روش (مقدار بقایای به جا مانده پس از خاکورزی و روش آماری تحلیل مولفه اصلی) نشان داد که خاکورز مرکب و دیسک خارج از مرکز در سرعتهای کم و چیزل پکر در سرعت های بالا برای خاک ورزی حفاظتی توصیه می شوند.

مقاومت کششی ویژه, خاکورزی حفاظتی, قطر کلوخه, ناهمواری خاک