علی اصغر شاهرودی
محمد چیذری

هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل عوامل تاثیرگذار بر مشارکت کشاورزان در زمینه مدیریت شبکه های آبیاری با رویکرد مقایسه دو گروه کشاورزان در شبکه های آبیاری دارای تعاونی آب بران و فاقد آن است. این تحقیق از نوع توصیفی همبستگی و علی مقایسه ای می باشد. کشاورزان شبکه های آبیاری در استان خراسان رضوی جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می دهند که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای ۳۳۵ کشاورز به صورت کاملا تصادفی انتخاب شدند. روایی پرسشنامه از طریق اعضای هیات علمی دانشکده کشاورزی در دانشگاه تربیت مدرس و متخصصان و کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی و شرکت سهامی آب منطقه ای در استان خراسان رضوی پس از چند مرحله اصلاح و بازنگری بدست آمد. پایایی ابزار پژوهش نیز با انجام آزمون مقدماتی از طریق تکمیل ۳۰ پرسشنامه در شبکه آبیاری تبارک آباد قوچان مورد تایید قرار گرفت و ضرایب اطمینان آلفای کرونباخ (?) برای بخش های مختلف بین ۷۳/۰ تا ۸۶/۰ محاسبه شد. نتایج حاصل از همبستگی پیرسون نشان داد که بین عملکرد کشاورزان در زمینه شیوه های مدیریت آب زراعی، تماس های ترویجی، کانال های ارتباطی، مولفه های سرمایه اجتماعی، نگرش کشاورزان نسبت به تعاونی آب بران با وضعیت مشارکت کشاورزان در زمینه مدیریت شبکه های آبیاری رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. بین میانگین های مشارکت کشاورزان در مدیریت شبکه های آبیاری در دو گروه کشاورزان در شبکه های آبیاری دارای تعاونی آب بران و فاقد آن، اختلاف معنی داری به دست آمد. نتایج حاصل از رگرسیون لجستیک گام به گام نیز نشان داد که متغیرهای سن کشاورز، درآمد سالیانه، انسجام اجتماعی و وضعیت مشارکت کشاورزان در مدیریت شبکه های آبیاری به عنوان مهمترین عوامل متمایز کننده دو گروه کشاورزان در شبکه های آبیاری دارای تعاونی آب بران و فاقد آن در مجموع توانسته اند ۸/۷۵% از کل پاسخگویان را به درستی طبقه بندی کنند.

پایداری, تعاونی آب بران, کشاورز, مدیریت آب زراعی, مدیریت مشارکتی آبیاری