ملیحه شیانی - عضو هیئت علمی گروه برنامه ریزی اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران
طاهره دالوند - کارشناس ارشد برنامه ریزی رفاه اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی

«حقوق شهروندی» از جمله مفاهیمی است که اخیرا در گفتمان سیاسی و اجتماعی جامعه رونق گرفته است. این مفهوم ترجمان حقوق و آزادی های اساسی و عمومی جامعه بوده و اساسی ترین نیازهای هر ملتی را در برمی گیرد. اگرچه شهروندی تنها شامل حقوق نیست و با مجموعه ای از تعهدات در قبال آن متوازن می شود اما این آگاهی از حقوق است که شهروندان را نسبت به وظایف خود آگاه و متعهد می کند. بنابراین باید نسبت به آگاهی همه مردم، به ویژه جوانان و دانشجویان به عنوان قشر وسیعی از جمعیت توجه ویژه ای مبذول داشت. این مقاله درصدد است، ضمن توصیف میزان آگاهی از حقوق شهروندی در میان دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه آزاد اسلامی و بررسی تفاوت ها، به تحلیل عوامل موثر بر میزان آگاهی این گروه اجتماعی مهم و ویژه در جامعه بپردازد. در مقاله حاضر، پس از مرور تاریخی و ارائه چارچوب نظری، با استفاده از روش پیمایشی و تکنیک پرسش نامه، در نمونه ای با دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه آزاد مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج حاکی از بالاتر بودن میزان آگاهی از حقوق شهروندی در میان دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی نسبت به  دانشجویان دانشگاه آزاد است. این نتیجه به ویژه در آگاهی از حقوق جنسیتی، حقوق مدنی، حقوق فرهنگی و حقوق اجتماعی به دست آمده است. بیشترین میزان آگاهی در میان دانشجویان هر دو دانشگاه نیز مربوط به حقوق جنسیتی و کمترین میزان آگاهی مربوط به حقوق مدنی بوده است.

حقوق شهروندی, دانشجویان, دانشگاه, آگاهی, مشارکتکاربرد روش خوشه ای چندمرحله ای و انتخاب سهمیه ای, ۳۰۰ نفر از دانشجویان