نرجس استیری - دانشجوی کارشناسی ارشد منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
رضا تمرتاش - دانشیار، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
فاطمه منتظری - دکتری منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
اسماعیل فیله کش - دانشجوی دکتری علوم مرتع . واحد علوم و تحقیقات تهران

با توجه به اهمیت گونه های گیاهان دارویی به ویژه گونه .Ferula assa foetid L در در عرصه های منابع طبیعی شهرستان سبزوار اثرات اقتصادی آن مورد مطالعه قرار گرفت تا ضمن حفظ این گونه های ارزشمند در مراتع ، بیشترین بهره وری نیز انجام گیرد تا بتوان با کاربرد نتایج حاصل از آن و با توجه به خصوصیات مناطق مورد مطالعه این گیاه را توسعه داد و توان اقتصادی بهره برداران روستایی را بالا برد. در این پژوهش اثر اقتصادی و روش برداشت شیره در ۲ منطقه (کال سه گوش و دهنه گودال) در شهرستان ششتمد (سبزوار) برای استحصال شیرابه آنغوزه مورد بررسی قرار گرفت . این بررسی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در ۲ منطقه ، با ۲ روش برداشت (روش افقی و روش عمودی ) و ۲ نوع تعداد برش (۸ برش و ۱۰ برش) اجرا شد. نمونه های گیاهی به صورت تصادفی و در مجموع تعداد ۴۰ پایه گیاهی در دو رویشگاه انتخاب گردید.قیمت فروش شیرابه و کشته آنغوزه به عنوان درآمد و هزینه های اجرای کار شامل حق ناظر، حق مالکانه منابع طبیعی و هزینه های اجرایی از آن کسر شده و درآمد خالص به عنوان درآمد اختصاصی هر بهره بردار در نظر گرفته شده است . نتایج حاصله نشان می دهد که بین مناطق برداشت ، روش تیغ زنی و تعداد تیغ زنی اختلاف معنی دار در سطح یک درصد وجود دارد. این اختلاف موید این نظر است که میزان درآمد بهره بردار در منطقه ۲ بیشتر از منطقه ۱است . با توجه به قیمت های روز فروش محصولات تولیدی میزان درآمد روزانه هر بهره بردار ۴۴۰ هزار تومان محاسبه گردید که با توجه به مزد کارگر ( در زمان بررسی ) تقریبا ۲ برابر مزد روزانه یک کارگر معمولی در روستا می باشد. این درآمد با توجه به مشکلات اشتغال در مناطق روستایی و عدم وجود کار مولد برای روستائیان منطقه حائز اهمیت بوده و اغلب کارگران با این درآمد و سایر درآمد های جانبی معیشت خود و خانواده را در طول سال تامین می کنند.

آنغوزه، شیرابه ، روش تیغ زنی ، تعداد برداشت ، درآمد بهره بردار، سبزوار