جواد اکبری - کارشناس ارشد معماری، شهرداری مشهد
فاطمه قاسمی - دانشجوی کارشناسی مهندسی معماری، موسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران

انسان امروزی بدون در نظر گرفتن آنچه بر وی گذشته است، قادر به زندگی نیست و برای داشتن زندگی بهتر، باید به زیر ساخت هایی که از قبل بدست آورده است، تکیه کند. هویت انسانی در اولین، ابتدایی ترین و بهترین حالت در محیطی که خود آراسته است نمود پیدا می کند. هویت، واژه ای بسیار ساده اما با مفهومی بسیار پیچیده است. با ورود عناصر فرهنگی دیگر کشورها، به خصوص کشورهای غربی، فرهنگ و در پی آن هویت جامعه ایرانی نیز دست خوش تغییراتی شده است؛ از این رو امروزه بحث درباره هویت و فرهنگ در شاخه های مختلف علمی مورد توجه قرارگرفته است. از آنجا که یکی از شیوه های بررسی هویت جامعه، توجه به عناصر معماری سنتی آن می باشد این مقاله با بررسی عناصر معماری سنتی ایران با رویکرد حفظ هویت معماری ایرانی ارائه شده است. از اهداف این پژوهش میتوان به احیاء مجدد فضای شهری و ویژگی های زیبایی شناختی آن، دمیدن روح جدید در عرصه های مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و کالبدی، تغییر در سطح فرهنگ، حفظ و ارتقاء ارزش های کهن، خلق فضای شهریمعاصر با الگو از عناصر سنتی و تحکیم حس تعلق به مکان نام برد. پژوهش حاضر، از نوع کاربردی است و به روش توصیفی-تحلیلی استفاده شده. در بخش گردآوری داده ها، از روش کیفی استفاده گردید. برای استخراج مولفه های عناصر معماری سنتی ایران به شیوه ی کتابخانه ای و اسنادی استفاده شده که در نهایت به استخراج مولفه ها در غالب نمودار مفهومی پرداخته شده ا ست. یافته های این پژوهش نشان میدهد که استفاده از عناصر هویت ساز معماری سنتی می تواند ضمن ایجاد ترتیبی نو در فرآیند شکل گیری فعالیت ها، به نوسازی، بهسازی و بازسازی شهر نیز کمک نماید و راه گشای معماران جوان این سرزمین در دوران معاصر باشد چرا که بر اصول و باورهای معنوی مردمان سرزمین ایران تکیه داده شده است.

هویت، عناصر معماری سنتی ایران، معماری ایران، فرهنگ، فضای شهری