حجت حاتمی نژاد - پسا دکتری رفتار شناسی شهری و مدرس گروه شهرسازی موسسه آموزش عالی بینالود، طرقبه، ایران
افشین آریانی - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت شهری، موسسه آموزش عالی بینالود،طرقبه، ایران
سیدمرتضی حسینی مقدم - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، موسسه آموزش عالی بینالود،طرقبه، ایران

بخش عمده ای از مسائل و ناهنجاری های شهرها مربوط به تخلفات ساختمانی است، تخلف ساختمانی به معنای سرپیچی از قوانین، دستورالعمل ها و ضوابط شهرسازی و ساختمانی بوده و به رغم مجازات هایی که برای آن در نظر گرفته شده نه تنها از انواع آن کاسته نشده است بلکه با رونق ساخت و سازها شدت یافته است. شهر مشهد به دلیل ویژگی های خاص خود ،دارای مهاجرپذیری بالایی است که دلیل عمده افزایش جمعیت است. تحرکات جمعیتی شهر باعث شده است افرادی که به این شهر مهاجرت کردهاند متناسب با میزان توانایی خود برای فراهم کردن مسکن به مناطق حاشیهای نظیر (شمال غرب،قاسم آباد، شمال شرق و ...) مراجعه نمایند و دلایلی مانند وجود اراضی، قیمت مناسب زمین و ... در سکنی گزینی آنها موثر است. در این میان به دلیل عدم اطلاع از قوانین شهرداری به ساخت و سازهای غیر قانونی دست زده و در انتها با پرداخت جریمه (غرامت تعیین شده) مشکل را حل می نمایند. از این رو هدف اصلی این پژوهش تحلیل و بررسی عوامل موثر بر تخلفات ساختمانی است که با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته است. در این تحقیق عوامل موثر بر تخلفات ساختمانی از روش دلفی (نظر خواهی از کارشناسان خبره) و با تکمیل ۲۰ پرسشنامه به دست آمده است و برای سنجش داده های به دست آمده از آزمون تی (T-test) استفاده شده است. در ادامه نیز راهکارهایی جهت کنترل این مهم در محدوده مورد مطالعه (منطقه دو شهرداری مشهد) ارائه گشته است. بر اساس داده های رگرسیون " مقرون به صرفه بودن انجام تخلف ساختمانی و انگیزه کسب سود فردی و فرار از هزینه اخذ پروانه" با داشتن بالاترین ضریب بتا بیشترین تاثیر و " تخلف بعضی از کارشناسان شهرداری " با داشتن پایین ترین ضریب بتا کمترین تاثیر را در میان مولفه ها دارد.

تخلفات ساختمانی، توسعه شهرنشینی، اسکان غیررسمی، منطقه دو شهرداری مشهد