یاور رستم زاده آقاباقر - استادیار گروه آموزشی مهندسی معماری، دانشگاه محقق اردبیلی
پریسا احمدزاده بنائیان - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری- معماری، دانشگاه محقق اردبیلی

با توجه به افزایش جمعیت شهرها عمران و آبادانی هرچه بیشتر محیط های شهری، چارهای جز وسعت شاهراه ها و زیرساخت های عمرانی نیست اما مشکلات و اختلافات بسیاری برای توسعه طرح های عمرانی وجود دارد که مهمترین مشکل، تعیین تکلیف وضعیت حقوقی زمینه ایی است که در محدوده این طرح ها قرار دارند. بدست آوردن و تملک اراضی از موضوعات بسیار مهم و کاربردی در حقوق ایران و حوزه حقوق اراضی است. چرا که امروزه دولت، موسسات و شرکت های وابسته آن در صدد تملک اراضی برآمده اند و فعالیت خود را در این حوزه متمرکز کرده اند. به دلیل پیچیدگی های حقوق اراضی و جدید بودن این موضوع کمتر مورد بحث جدی حقوقدانان قرار گرفته است و کمترکاری در این موضوع انجام شده است. آمار زیاد پرونده های تملک اراضی و اختلافات مطرح در این زمینه آن قدر زیاد است که نیاز است مورد توجه بیشتری از سمت حقوقدانان قرار بگیرد و احکام حقوقی مربوط به آن روشن شود. تملک اراضی شهری با رویکرد عدالت اجتماعی یکی از موضوعاتی است که در بسیاری از طرح های توسعه شهری مورد بی توجهی قرار گرفته است. این پژوهش به بررسی حقوق مالکیت زمین و تحلیل برخی از قواعد مهم مرتبط با مالکیت زمین در دیدگاه های مختلف غربی و اسلام پرداخته و پیشنهاداتی جهت افزایش عدالت اجتماعی در تحقق حقوق مالکیت شهری ارائه می دهد. در پژوهش حاضر با توجه به ماهیت موضوع عمدتا از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. از جمله مشکلات سلب مالکیت اراضی در طرح های توسعه شهری می توان به ضعف قوانین در اثبات میزان ضرر مالکان موجود یا قیاس ضرر مالک و شهروندان و عدم تببین حقوق مالک هر قطعه زمین در رابطه با ضوابط و مقررات در نحوه استفاده و کاربری آن ملک اشاره نمود.

تملک اراضی، حقوق مالکیت، توسعه ی شهری، عدالت اجتماعی