علی کعب - گروه مهندسی ماشین های کشاورزی، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
حسن قاسمی مبتکر - گروه مهندسی ماشین های کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
ناهید طاهرزاده شالمائی - گروه مهندسی ماشین های کشاورزی، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

هدف از این پژوهش، بررسی میزان ضایعات حاصل از برداشت نیشکر در شرکت کشت و صنعت نیشکر امام خمینی (ره) واقع در منطقه شعیبیه بود. برای الویت بندی عوامل موثر بر میزان ضایعات از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. نتایج آماری حاصل از اندازه گیری ضایعات نشان می دهد که بین سن مزرعه و میزان ضایعات حاصل از برداشت نیشکر رابطه مستقیمی وجود دارد. این رابطه با دقت یک درصد بررسی شده است. همچنین با استفاده از اطلاعات ثبت شده، چهار معیار موثر به همراه ۲۳ زیرمعیار در نظر گرفته شد. برای تعیین وزن معیارها و زیرمعیارها، پرسشنامه هایی بر مبنای مقایسه های زوجی تهیه و توسط مسئولین کشت و صنعت تکمیل گردید. با توجه به وزن به دست آمده در معیارها، کمبود نیروی انسانی متخصص و ماهر (مهارت اپراتور) (۴۲۶/۰)، عدم مدیریت صحیح مزرعه (۳۶۸/۰)، عدم مدیریت صحیح برداشت محصول (۲۲۹/۰)، تنظیم نبودن دستگاه های برداشت و عدم مدیریت صحیح فنی (۰۷۶/۰)؛ به ترتیب رتبه بندی شدند. کنترل و هدایت نادرست سبد حمل نی (۱۹۴/۰)، فقدان آموزش کافی برای اپراتورها (۱۷۶/۰) و عدم قرار گرفتن محصول (استقرار گیاه) روی سطح کشت (۱۴۸/۰)، سه زیرمعیار مهم با توجه به بیشترین وزن به دست آمده می باشند. به دنبال محاسبه میزان ضایعات حاصل از برداشت نیشکر به برآورد درآمد حاصل از ضایعات پرداخته شد. این مورد برای تمام مزرعه های مورد بررسی در این مطالعه محاسبه گردید و نتایج اقتصادی نشان داد میانگین درآمد حاصل از ضایعات نیشکر معادل ۷۰/۱۲۳ دلار به ازای هر هکتار می باشد.

اولویت بندی, برداشت نیشکر, تحلیل سلسه مراتبی, ضایعات مزرعه ای