عسگر فرحناکی - دانشیار، دانشگاه شیراز
حامد عسکری - کارشناس ارشد، دانشگاه شیراز
مریم بختیاری - کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز

خصوصیات رئولوژیک محلول های آبی موسیلاژ استخراج شده از دانه گیاه شاهی (Lepidium sativum L.) مورد بررسی قرار گرفت. ویسکوزیته هیدروکلوئید دانه شاهی در محدوده سرعت برشی ۹۲/۱ تا ۴/۲۲۹ s-۱ به عنوان تابعی از غلظت (۴/۰، ۶/۰، ۸/۰ و ۰/۱ % w/w )، دما (۵، ۲۵ و ?C ۴۰) و pH ( ۵/۲، ۴، ۷ و ۱۰) به دست آمد. برای این هیدروکلوئید یک رفتار غیر نیوتنی رقیق شونده با برش مشاهده گردید و مقدار شاخص رفتار جریان در اکثر حالات کمتر از ۶/۰ بود. رفتار سودوپلاستیک (رقیق شوندگی) در محدوده غلظتی از ۴/۰ تا ۰/۱ نشان داده شد. از فرمول قانون توان برای تعیین همبستگی بین سرعت برشی و ویسکوزیته استفاده گردید. ویسکوزیته محلول ها، بستگی به غلظت، pH، دما و سرعت برشی داشت و با افزایش غلظت، مقدار ویسکوزیته و تنش برشی افزایش و با افزایش دما مقدار آنها کاهش یافت. افزایش pH تا ۷ باعث افزایش ویسکوزیته گردید. نتایج آزمون FT-IR دلالت بر وجود گروه های اسیدی با گروه های آسیل در زنجیره پلیمر داشت.

دانه شاهی, رفتار رئولوژیک, رقیق شونده با برش, موسیلاژ, ویسکوزیته