موسی اعظمی - استاد
کاروان شانازی - گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
شاهو دشتی - گروه ترویج و آموزش کشاورزی/ دانشکده کشاورزی/ دانشگاه بوعلی سینا

حکمرانی آب به عنوان راهکاری موثر در پاسخ به کمبود منابع آب کشاورزی و مدیریت بهینه آن ها شناخته می شود. لذا شناسایی و ارزیابی شاخص ها و نیز سازوکارهای اولویت دار برای تحقق آن اهمیت دارد. با این آگاهی، این پژوهش به ارزیابی تحقق پذیری شاخص های حکمرانی شایسته منابع آب کشاورزی در تشکل های آب بران شهرستان کامیاران، استان کردستان پرداخته است. این تحقیق از نوع بررسی های توصیفی-تحلیلی بوده که به روش پیمایشی انجام شده است. افزون بر مرور و مطالعه عمیق اسنادی و کتابخانه ای، داده های موردنیاز با استفاده از روش میدانی و ابزار پرسشنامه در سال۱۴۰۰گرد آوری شده است. جامعه آماری پژوهش شامل۲۲۰ نفر بهره بردار آب در هشت روستای تحت پایاب سدهای زیویه و آمیراباد-رمشت در شهرستان کامیاران بوده که به صورت سرشماری انتخاب شدند. روایی شکلی ابزار تحقیق توسط متخصصان موضوعی در دانشگاه انجام گرفت و محاسبه پایایی آن نیز با ضریب تتای ترتیبی (۸۵/۰-۷۲/۰θ=) تایید شد. برای پردازش داده ها از نرم افزار های SPSS۲۵ و Lisrel۸.۸ استفاده شده است. یافته ها نشان داد وضعیت حکمرانی شایسته تشکل ها به ترتیب در سطح ضعیف (۷۲/۴۷ درصد) و متوسط (۲۷/۳۷درصد) است. مقایسه میانگین ها نشان داد که میانگین ابعاد پایایی مالی و استقلال، مشارکت، عدالت و شفافیت بالاتر از متوسط جامعه بوده ولی در دیگر ابعاد پایین تر است. با در نظر گرفتن سطح معنی داری حکمرانی منابع آب کشاورزان از نظر مولفه های پایایی مالی، مشارکت، عدالت، قابل قبول بوده، اما از نظر کفایت و قابلیت اعتماد، کارآیی و اثربخشی، و مسئولیت پذیری ضعیف گزارش شده است. ضریب همبستگی رابطه معنی دار بین متغیرهای تعداد شرکت در نشست های عمومی و پیشینه شغل اصلی با متغیر سطح حکمرانی شایسته تشکل ها را تائید می کند.

توسعه کشاورزی, منابع آب کشاورزی, حکمرانی آب, تشکل های کشاورزی