هانیه رجبی - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
سیدعلی صفوی - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
مریم فروزان - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران

شته جالیز Aphis gossypii Glover یکی از آفات مهم و خسارت زا با پراکنش گسترده و دامنه میزبانی وسیع در مزارع و گلخانه ها به شمار می آید. مدیریت رایج شته جالیز در مزارع به استفاده از حشره کش های شیمیایی به منظور جلوگیری از خسارت اقتصادی وابسته است. در مطالعه حاضر، غلظت های کشنده و زیرکشنده حشره کش های فلونیکامید و دی کلرووس از طریق زیست سنجی برآورد شد و تاثیر غلظت های زیرکشنده (LC۱۰ و LC۲۵) هر یک از آنها روی فراسنجه های جدول زندگی شته جالیز در شرایط گلخانه ای روی لوبیا چیتی بررسی شد. با توجه به تاثیر تماسی این حشره کش ها ، از روش پاشش حشره کش روی برگ های حاوی شته استفاده شد. طبق نتایج به دست آمده، میانگین طول عمر افراد بالغ در معرض تیمار های حشره کش ها نسبت به شاهد روند کاهشی داشت و کمترین مقدار آن (۴۲/۷ روز) در غلظت LC۲۵ فلونیکامید ثبت شد. میانگین تعداد پوره های تولید شده به ازای هر شته ماده در تیمارها نسبت به شاهد به طور معنی داری کاهش یافت. بیشترین و کمترین مقدار نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) به ترتیب در شاهد (۳۸/۰ بر روز) و LC۲۵ فلونیکامید (۲۱/۰ بر روز) بود. کاهش معنی داری در نرخ خالص تولیدمثل (R۰) و نرخ متناهی افزایش جمعیت () در غلظت های زیرکشنده حشره کش ها نسبت به شاهد مشاهده شد. متوسط مدت زمان یک نسل (T) در تیمار فلونیکامید نسبت به شاهد به طور معنی-دار افزایش یافت. بر اساس نتایج تحقیق حاضر، حشره کش فلونیکامید در مقایسه با دی کلرووس کارایی بهتر و موثرتری در کنترل و کاهش جمعیت شته جالیز داشت.

حشره کش های شیمیایی, جدول زندگی, شته, کشندگی و زیرکشندگی