رسول افشارتبار - گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
سیدابوالقاسم مرتضوی - گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
صادق خلیلیان - گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

هدف مطالعه حاضر، بررسی اثرات سناریوهای اقلیمی بر شبیه سازی عملکرد محصولات زراعی، مقدار آب در دسترس، تغییرات الگوی کشت و سود کشاورزان در شهرستان مرودشت است. بدین منظور از رهیافت واکنش آب - عملکرد و الگوی برنامه ریزی ریاضی اثباتی (PMP) استفاده شد. همچنین برای شبیه سازی اقلیم منطقه، از داده های روزانه و ریزمقیاس نمایی LARS-WG تحت سناریو های تابشی RCP۲.۶، RCP۴.۵ و RCP۸.۵ در دوره آتی ۲۰۸۰-۲۰۲۰ استفاده شده است. بر اساس نتایج، بیشترین کاهش عملکرد در محصولات گوجه فرنگی، گندم و برنج و بیشترین افزایش عملکرد نیز در محصولات یونجه و جو پیش بینی می شود. نتایج پژوهش نشان داد که تغییر اقلیم با فرض ثبات مصرف آب باعث کاهش درآمد ناخالص زارعین می شود؛ اما با فرض سازگاری مصرف آب و ثبات عملکرد، درآمد در برخی سناریوها مثبت و حتی کاهش آن نسبت به حالت قبل کمتر است. در نتیجه انطباق عملکرد، منجر به تغییر الگوی کشت توسط زارعین خواهد شد. نتایج این مطالعه بیانگر این است که الگوی کشت به سمت محصولاتی که حساسیت کمتری نسبت به کم آبیاری دارند و در عین حال عملکرد قابل توجهی دارند، تغییر می یابد که تضمین کننده سودآوری کشاورزان است. بهینه سازی روش های مدیریتی و استفاده از ارقام با نیاز آبی کمتر و سازگار با تغییرات اقلیمی در بخش کشاورزی شهرستان مرودشت، به عنوان راهکارهای مقابله با اثرات تغییر اقلیم توصیه می شود؛ همچنین افزایش کارایی مصرف آب به میزان ۱۰ درصد در هر ۲۰ سال، نسبت به سال پایه تا حد بسیار زیادی میزان کاهش درآمد زارعین را کاهش داده و از کاهش سطح زیر کشت جلوگیری می کند.

برنامه ریزی ریاضی اثباتی (PMP), تغییر اقلیم, مدل LARS-WG, واکنش آب عملکرد