مسعود صفری علی اکبری - استادیار گروه جغرافیا، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

مناطق روستایی همواره در معرض خطر ها و آسیب های جدی است که این موضوع اهمیت مدیریت و پیش بینی مخاطره ها را بیشتر نشان می دهد. تاب آوری رویکردی است که می تواند به بهبود مناطق روستایی و واکنش آنها در مواجهه با بحران کمک کند. هدف از پژوهش حاضر، شناخت و تحلیل عوامل موثر بر تاب آوری اقتصادی و اجتماعی مناطق روستایی به صورت مطالعه موردی در شهرستان کرمانشاه است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر گردآوری داده های میدانی است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه بوده است. روایی ساختاری و محتوایی پرسشنامه تایید و پایایی آن نیز با آلفای کرونباخ بیشتر از ۷۴/۰ تایید شد. جامعه آماری پژوهش را سرپرستان خانوار در روستاهای بیش از ۱۰۰ خانوار در بخش مرکز شهرستان کرمانشاه تشکیل داده اند که درمجموع، ۲۳۱۴ خانوار بوده است. حجم نمونه با فرمول کوکران، ۳۳۰ سرپرست خانوار تعیین شد. نتیجه آزمون نشان داد که تاب آوری اقتصادی و اجتماعی مناطق روستایی در سطح کمتر از ۰۵/۰ معنادار است و با توجه به میانگین محاسبه شده (۳۸۶/۲)، وضعیت آنها نامطلوب ارزیابی شده است. در میان ۱۱ شاخص تاب آوری اقتصادی و اجتماعی دو شاخص خسارت با میانگین ۹۶۲/۳ و سپس آمادگی مقابله با سوانح در میان روستاییان با میانگین ۰۹۳/۳ وضعیتی متوسط و مابقی شاخص ها نیز وضعیتی ضعیف دارند. همچنین، نتایج تحلیل عاملی نشان می دهد که سه عامل رونق بسترهای اقتصادی و اشتغال زایی (۵۵/۳۹)، ارتقا سرمایه انسانی و اجتماعی (۵۶/۲۳) و ایجاد ظرفیت های تسهیلاتی و درآمدی (۹۵۴/۱۱)، تاثیرگذارترین عوامل در تاب آوری مناطق روستایی هستند.

تاب آوری اقتصادی و اجتماعی, مناطق روستایی, شهرستان کرمانشاه