رضا جامعی - عضو هیئت علمی، گروه حسابداری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.
علی حیدری - کارشناس ارشد، حسابداری، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

یکی از عوامل موثر بر ریسک حسابرسی و به دنبال آن حق­الزحمه حسابرسی را تحت تاثیر قرار می­دهد وثایق تسهیلات دریافتی می­باشد و شرکت­ها با سرمایه­گذاری در زمینه مسئولیت اجتماعی به دنبال کاهش عدم تقارن اطلاعاتی و حفظ شهرت و اعتبار خود نزد جامعه می­باشند و در صورت اتکاء حسابرسان بر مسئولیت­پذیری اجتماعی شرکت­ها می­تواند روی حق­الزحمه حسابرسی تاثیر بگذارد هدف این پژوهش بررسی نقش وثایق تسهیلات­دریافتی حق­الزحمه حسابرسی  با تاکید بر مسئولیت اجتماعی   می­پردازد در این راستا داده­های ۱۰۵ شرکت برای دوره ۱۳۸۸ الی ۱۳۹۷ آزمون شده است. به منظور برازش مدل الگوی رگرسیون چند متغیره، از روش حداقل مربعات تعمیم یافته و جهت آزمون فرضیه­ها از روش داده­های تابلویی با اثرات ثابت و از نرم افزار ایویوز استفاده شده است. یافته­ها نشان داد که وثایق تسهیلات دریافتی بر حق­الزحمه حسابرسی تاثیر مثبت و معناداری دارد و همچنین مسئولیت اجتماعی بر رابطه بین وثایق تسهیلات دریافتی و حق­الزحمه حسابرسی تاثیر منفی و معناداری دارد. نتایج حاکی از آن است وثایق تسهیلات دریافتی از آنجایی که باعث افزایش ریسک و دامنه حسابرسی می­شود حق­الزحمه حسابرسی را افزایش می­دهد و همچنین افشاء اطلاعات مسئولیت اجتماعی شرکت­ها تاثیر افزایش حق­الزحمه حسابرسی ناشی از وثایق تسهیلات دریافتی را کاهش می­دهد. به عبارتی اطلاعات موجود در گزارش ها مسئولیت اجتماعی  باعث افزایش شفافیت اطلاعات و کاهش عدم تقارن آنها می­شود. در  واقع می­توان گفت پایبندی شرکت­ها به مسئولیت خود در برابرجامعه (مسئولیت اجتماعی) باعث می­شود  اطلاعات مالی خود را  به صورت دقیق در اختیار حسابرسان قرار دهند و تسهیلات دریافتی از بانک­ها را  در راستای تحقق اهداف قرارداد اخذ وام مصرف نمایند (یکی از معضلات جامعه که پولشویی هست کا هش یابد) و در نهایت باعث کاهش ریسک و سهولت در فرآیند حسابرسی و در نتیجه کاهش حق­الزحمه خواهد شد.

حق الزحمه, حسابرسی, وثایق, تسهیلات دریافتی, مسئولیت اجتماعی