فرهاد کاروان - استادیار، گروه معماری، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.

از عمده­ترین نظریه­های آموزشی در معماری که به بررسی فرایندهای ذهنی و شناختی مربوط به طراحی می­پردازد، نظریه­های شناختی است. امروزه توجه روزافزونی به رویکرد شناختی در یادگیری و یاددهی وجود دارد؛ رویکردی که به­طور خاص متناسب با آموزش معماری و شیوه یاددهی فرایند طراحی است. هدف پژوهش حاضر، تدوین مدل ایده­آفرینی در معماری از طریق سبک­های خلاقیت و مهارت­های فراشناختی و آزمون نقش میانجی راهبردهای یادگیری بود. این پژوهش از نوع همبستگی در قالب مدل معادلات ساختاری بود. در پژوهش حاضر جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان معماری دانشگاه فنی و حرفه­ای دختران همدان به تعداد ۶۰۰ نفر (درسال تحصیلی۱۴۰۰-۱۳۹۹) است. روش نمونه‎ گیری، به شیوه در دسترس به تعداد ۱۲۶ نفر انتخاب شد. جهت جمع­ آوری اطلاعات، از پرسش نامه ­های فراشناخت حالتی اونیل و عابدی، راهبردهای یادگیری وین اشتاین و پالمر، سبک­ های خلاقیت کرتون و سنجش ارزیابی ایده محقق ساخته و برای تحلیل داده­ ها از مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شده­است. نتایج نشان داد که مدل با داده ­های پژوهش، برازش مناسبی دارد. مهارت­های فراشناختی و سبک­ های خلاقیت هم به ­صورت مستقیم و هم به­صورت غیر­مستقیم از طریق راهبردهای یادگیری بر ایده­آفرینی دانشجو اثر مثبت و معنادار دارد. به­ دست­اندرکاران آموزش معماری توصیه می­شود جهت آموزش فرایند طراحی در دانشجویان می­ بایست به راهبردهای یادگیری، سبک­های خلاقانه افراد و نیز توانایی فراشناخت حالتی مرتبط با طراحی توجه شود.

آموزش معماری, ایده آفرینی, راهبرد یادگیری, سبک های خلاقیت, طراحی, مهارت های فراشناختی