آرزو آتشبار - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
محمد بابااکبری - استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
ابراهیم مقیسه - استادیار پژوهشکده کشاورزی هسته ای، پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، سازمان انرژی اتمی ایران، کرج، ایران.
ستاره امانی فر - استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

امروزه پرتوهای یون ساز مانند پرتو گاما برای حذف آلاینده های آلی و معدنی از پساب و لجن فاضلاب استفاده می شود. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر اشعه گاما و نانو ذره دی اکسیدتیتانیوم بر غلظت سرب و روی محلول آبی در pH های مختلف بود. برای این منظور اثر اشعه گاما در ۴ سطح (۰، ۴، ۸ و ۱۶ کیلوگری) و دی اکسیدتیتانیوم در سه سطح (۰، ۲ و ۴ گرم بر لیتر) با متانول و بدون متانول ۱۰ درصد در محلول های آب با pH های مختلف (۲، ۴ و ۶) بر غلظت عناصر سرب و مس بررسی شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی اجرا شد. نتایج نشان داد با افزایش pH غلظت سرب و مس محلول کاهش یافت. غلظت مس در سطح pH شش، پرتو ۱۶ کیلوگری و سطح چهار گرم بر لیتر بدون متانول دی اکسید تیتانیوم کاهش بیشتری داشت، غلظت سرب محلول در سطح pH شش و سطح پرتو ۱۶ کیلوگری و سطوح دو و چهار گرم بر لیتر دی اکسیدتیتانیوم (بدون متانول و با متانول) کاهش بیشتری داشت. دی اکسیدتیتانیوم بیشترین و پرتو گاما کمترین تاثیر در حذف مس و سرب از محلول آبی را نشان داد.

اصلاح کننده شیمیایی , پرتوتابی , پرتو گاما , دی اکسید تیتانیوم , فاضلاب