محمد ماله میر چگینی - گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
احمد گلچین - گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
نادر خادم مقدم ایگده لو - گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
کامران مروج - گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

پسماندهای کشاورزی به‎دلیل در دسترس بودن و ارزان بودن، پیش‎ساز مناسبی برای تولید کربن فعال هستند. به‎منظور بررسی تاثیر نوع ماده فعال‎ساز، دمای فعال‎سازی و نوع بیوچار بر خصوصیات بیوچارهای اصلاحی، آزمایشی به‎صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی و با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل چهار نوع ماده فعال‎سازی (CaCl۲، ZnCl۲ و H۳PO۴ ۲۰% و H۳PO۴ ۵۰%) و سه نوع بیوچار تولید شده از ضایعات آلی (کاه و کلش گندم، پوست سخت بادام و گردو) و دو دمای فعال‎سازی (۳۰۰ و ۵۰۰ درجه سلسیوس) بودند. هم‎چنین تیمار شاهد شامل بیوچارهای بدون تلقیح با ماده فعال‎سازی و حرارت دیده در دمای ۳۰۰ و ۵۰۰ درجه سلسیوس بود. نتایج نشان دادند که بیش‎ترین میزان CEC مربوط به بیوچارهای اصلاح شده با H۳PO۴ ۲۰% و H۳PO۴ ۵۰% در هر دو دمای فعال‎سازی ۳۰۰ و ۵۰۰ درجه سلسیوس بود. حداکثر میزان pH و EC مربوط به بیوچارهای اصلاح شده با CaCl۲ در هر دو دمای فعال‎سازی ۳۰۰ و ۵۰۰ درجه سلسیوس بود. بیش‎ترین میزان عملکرد از بیوچارهای اصلاح شده در دمای فعال‎سازی ۳۰۰ درجه سلسیوس به‎دست آمد. بیش‎ترین میزان کربن آلی (OC) و نیتروژن از بیوچارهای اصلاح شده در دمای فعال‎سازی ۳۰۰ درجه سلسیوس به‎ترتیب با مواد فعال‎ساز H۳PO۴ (۲۰ و %۵۰) و ZnCl۲ حاصل شدند. حداکثر میزان C/N مربوط به بیوچارهای اصلاح شده با H۳PO۴ ۲۰% و H۳PO۴ ۵۰% در دمای فعال‎سازی ۳۰۰ درجه سلسیوس بود. با توجه به نتایج، بهترین تیمار برای تولید بیوچارهای اصلاح شده به‎منظور ذخیره کربن در خاک و جذب آلاینده‎ها از خاک، ماده فعال‎ساز H۳PO۴ (۲۰ و %۵۰) و دمای فعال‎سازی  ˚C۳۰۰ است.

بیوچار, پوست بادام, پوست گردو, فعال‎ساز, بیوچار اصلاح شده