سیده الهام سعادت - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
نسرین قربان زاده - استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
محمدباقر فرهنگی - استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
محمود فاضلی سنگانی - استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

این پژوهش با هدف بررسی زدایش فسفات، نیترات و آمونیوم از شیرابه دفن­گاه پسماند سراوان با ریزجلبک کلرلا ولگاریس انجام شد. همچنین پیامد شیرابه بر ویژگی­های رشدی ریزجلبک شامل وزن خشک یاخته، کلروفیل و کارتنوئید بررسی شد. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی بهروشاندازه­هایتکرارشدهدرزمان و با سه تکرار انجام شد. شیرابه در سه سطح (بدون شیرابه، شیرابه با رقت ۱:۱ و شیرابه با رقت ۲:۱) به عنوان کرت اصلی و زمان نمونه­برداری (صفر، ۲، ۴، ۶ و ۸ روز) به عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شد. اندازه کلروفیل کل در تیمار بدون شیرابه بیشترین بود و در تیمار شیرابه ۱:۱ با تفاوت آماری معنی­دار بیشتر از تیمار شیرابه ۲:۱ بود (۰۵/۰p <).وزن خشک ریزجلبک با گذشت زمان افزایش یافت و با افزایش رشد ریزجلبک، درصد زدایش مواد مغذی نیز افزایش پیدا کرد، به گونه ای که بیشترین اندازه وزن خشک و کمترین اندازه مواد مغذی در شیرابه با رقت ۱:۱ در روز ۸ انکوباسیون دیده شد. درصد زدایش فسفات، نیترات و آمونیوم در پایان ۸ روز انکوباسیون به­ترتیب ۷۶/۹۲، ۹۴/۵۶ و ۷/۹۸ بود. معادله سینتیکی ساخت زیست­توده در رابطه با کاهش غلظت فسفات، نیترات و آمونیوم نیز بررسی شد. نتایج نشان داد زدایش مواد مغذی از مدل درجه اول پیروی می­کند و معادله موود به خوبی توانست رشد ریزجلبک در شرایط محدودکننده با سوبسترا را نشان دهد. اندازه R۲ طرح لینویور-برک برای فسفات و آمونیوم ۹۹۲/۰ و ۹۷۲/۰ به دست آمد. بنابراین می­توان از این معادله برای زدایش فسفات و آمونیوم بهره­گیری کرد. در نهایت به نظر می­رسد ریزجلبک کلرلا ولگاریس می­تواند برای پالایش زیستی شیرابه سراوان بکار رود.   The aim of this study was to evaluate the removal of phosphate, nitrate and ammonium from Saravan landfill leachate by chlorella vulgaris. The effect of leachate on growth characteristics of chlorella vulgaris, including dry cell weight, chlorophyll and carotenoids content was also investigated. The experiment was performed as repeated measures in a completely randomized design with three replications. Leachate levels were considered as main plot (zero leachate (L۰), diluted leachates of ۱:۱ (L۱۱) and ۲:۱ (L۲۱)) and sampling time (۰, ۲, ۴, ۶, and ۸ days) as sub-plot. Total chlorophyll in L۰ treatment was the maximum and in L۱۱ treatment was significantly more than the one in L۲۱ treatment (p <۰.۰۵). Microalgae dry cell weight and nutrient removal increased over time, so that the highest amount of dry cell weight and the lowest amount of nutrients in leachate (L۱۱) was observed at ۸th day after incubation. The percentage removal of phosphate, nitrate and ammonium at the end of ۸th day of incubation was ۹۲.۷۶, ۵۶.۹۴ and ۹۸.۷۰, respectively. The kinetic equation of biomass production was also determined in relation to phosphate, nitrate and ammonium removal. The results showed that the nutrient removal followed the first-order model, and Monod's equation was able to well describe the growth of microalgae under restricted substrate conditions.The R۲ values of Lineweaver–Burk for phosphate and ammonia were ۰.۹۷ and ۰.۹۹, respectively. Therefore, this equation can be used to remove phosphate and ammonium. Finally, it seems that chlorella vulgaris can be used for bioremediation of Saravan leachate.

آمونیوم, پسماند, تصفیه شیرابه, فسفات, معادله مونود