عاطفه افشار - دانشجو/گروه مهندسی آب، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل، زابل، ایران
پرویز حقیقت جو - عضو هیئت علمی/مهندسی آب، آب و خاک، دانشگاه زابل، زابل، ایران
فاطمه کاراندیش - عضو هیئت علمی/ گروه مهندسی آب، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل، زابل، ایران
ام البنی محمدرضاپور - عضو هیئت علمی، گروه مهندسی آب، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل، زابل، ایران
شاپور کوهستانی - رئیس دانشگاه/ گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران

به­منظور بررسی عملکرد و کارایی مصرف آب در گندم (چمران۲)، کلزا (هایولا۵۰)، سیب زمینی (سانته) و ذرت (۷۰۴) تحت سطوح مختلف آبیاری، پژوهشی طی دو سال زراعی ۹۶ و ۹۷ به­صورت آزمایش­های بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار در مرکز تحقیقات و کشاورزی جیرفت انجام شد. میزان آبیاری در سه سطح ۵۰، ۷۵، ۱۰۰ درصد نیاز آبی گیاهان بود. صفات عملکرد، وزن بیوماس، شاخص برداشت و کارایی مصرف آب برای گیاهان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر سطوح آبیاری در هر دو سال زراعی بر عملکرد دانه، وزن بیوماس و کارایی مصرف آب گیاهان مختلف در سطح ۱ درصد و شاخص برداشت در سطح ۵ درصد معنی­دار است. با افزایش آب آبیاری، صفات عملکرد و وزن بیوماس در همه گیاهان به­طور معنیداری افزایش یافت. تحت دو سطح آبیاری ۱۰۰ و ۵۰ درصد نیاز آبی گیاه، به­ترتیب سیبزمینی و کلزا، بیش­ترین (۶۵/۰ تا ۷۴/۰) و کم­ترین (۲/۰ تا ۲۵/۰) شاخص برداشت را داشتند. از طرف دیگر، گیاهان سیبزمینی و کلزا به­ترتیب بیش­ترین (۶۸/۱۰ تا ۷۶/۲۲ کیلوگرم بر متر مکعب) و کم­ترین (۲۹/۱ تا ۸۴/۱ کیلوگرم بر متر مکعب) کارایی مصرف آب را داشتند. با توجه به نتایج این پژوهش، میتوان آبیاری گیاهان با ۷۵ درصد نیاز آبی را با توجه به کاهش کمتر عملکرد و کارایی بیشتر مصرف آب در منطقه جیرفت توصیه کرد. به طور کلی، بر اساس نتایج این پژوهش، بیش­ترین کارایی مصرف آب به­ترتیب در گیاهان سیب زمینی، گندم، ذرت و کلزا مشاهده شد. اما در شرایط آب و هوایی جیرفت، الگوی کشت متناوب سیب زمینی با ذرت با توجه به کارایی مصرف آب بیشتر، توصیه می­شود.

واژه های کلیدی: تناوب زراعی, سیب زمینی, کم آبیاری, عملکرد