حامد شهسواری - گروه مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد- ایران
سعید رضا خداشناس - گروه مهندسی آب- دانشگاه فردوسی مشهد- مشهد- ایران
کاظم اسماعیلی - گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

یکی از جنبههای مهم در توصیف رفتار رودخانه، مارپیچی بودن آن میباشد. تولید خمهای متوالی در رودخانههای طبیعی یک مولفه اجتنابناپذیر از فرایندی است که رودخانه طی آن دچار دگرگونی میشود. آگاهی از هیدرولیک جریان در اندرکنش کانال اصلی و سیلاب دشت به­خصوص در زمان سیلاب برای حفاظت خاک بستر و نیز سازهها و تاسیسات موجود لازم و ضروری است. این تحقیق، برای شناخت بهتر هیدرودینامیک جریان متوسط و آشفته در کانال­های مرکب مارپیچ انجام شد. با توجه به شرایط طبیعی اکثر رودخانه­ها، به­دلیل متغیر بودن دبی و نسبت­های عمقی متفاوت (عمق جریان در سیلاب­دشت به عمق جریان در کانال اصلی)، در این پژوهش فلوم آزمایشگاهی مستطیلی پیچانرودی با سینوسیتی ثابت ۳/۱ برای نسبت­های عمقی متفاوت ۳۵/۰ و ۵۵/۰ بررسی شد. نتایج نشان داد که اندازه اجزاء مختلف سرعت در هر سه راستای مختصات در عمق نسبی ۳۵/۰ بیش­تر از ۵۵/۰ است که نشان از قدرت بیشتر گرداب­ها و شدت اندرکنش بین کانال اصلی و سیلاب­دشت در عمق نسبی کم­تر را داشت. همچنین با بررسی جریان­های ثانویه، وجود گرداب­های چرخشی ساعتگرد و پادساعتگرد در کانال اصلی و سیلابدشت­ها و موقیعت ایجاد این جریانات تعیین شد.

آبراهه مئاندری, ضریب پیچانی, عمق نسبی, الگوی جریان, سیلاب