حجت کثیر - گروه مهندسی آب. دانشکده مهندسی زراعی و عمران روستایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، اهواز، ایران.
امیر ناصرین - گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی زراعی و عمران روستایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، اهواز، ایران.
احمد جعفری - گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی زراعی و عمران روستایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، اهواز، ایران
محمود شفاعی بجستان - گروه سازه های آبی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

برای تعیین میزان تبادلات آبی بین آب­های سطحی و زیرزمینی از طریق بستر رودخانه، تعیین دقیق هدایت هیدرولیکی آن­ها ضروری است. اما اندازه­گیری هدایت هیدرولیکی بستر رودخانه دشوار، وقت­گیر و هزینه­بر است. روش­های تحلیل اندازه ذرات با استفاده از داده­های حاصل از منحنی توزیع ذرات و تخلخل، میزان هدایت هیدرولیکی را بدون اندازه­گیری صحرایی تخمین می­زنند. هدف از انجام این تحقیق مقایسه هدایت هیدرولیکی برآورد شده با استفاده از چند رابطه تجربی اندازه ذرات (Kg) با هدایت هیدرولیکی اندازه­گیری­شده به­روش نفوذسنج (Kv) در بستر رودخانه­های کرخه، دز و شاوور در محدوده شهرستان شوش استان خوزستان می­باشد. در این تحقیق، دقت هفت رابطه تجربی، با استفاده از ۱۸ نمونه حاصل از نقاط اندازه­گیری، بررسی شد. هدایت هیدرولیکی در رودخانه­های کرخه، دز و شاوور به­ترتیب ۱۵/۲، ۹۴/۲ و ۰۳/۰ متر بر روز اندازه­گیری ­شد. در بستر رودخانه شاوور با بافت رسی، همه روابط Kg را تا ۶/۸۴ برابر بیش از Kv برآورد کردند. اما در بستر دو رودخانه دیگر که خاک درشت دانه داشتند، مقدار Kg رابطه الیمانی و سن کمتر و روابط ترزاقی، هیزن، بیر و USBR بیش­تر و دو رابطه اسلیشتر و کوزنی نزدیک به­مقدار Kv بود. همچنین، ضرایب پیشنهادی C روابط مختلف اندازه ذرات نسبت به ضرایب اصلی در آن روابط، در بازه ۱۵/۰ تا ۱/۲ محاسبه شد. با توجه به نتایج این پژوهش، برای استفاده از روابط تجربی یادشده در تعیین Kv، استفاده از ضرایب اصلاحی C ضروری می­باشد.

تبادلات آبی, دز, شاوور, کرخه, هدایت هیدرولیکی عمودی