سیده مهسا حسینی - دانشجوی دکتری گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
سپیده کلاته جاری - استادیار گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
محسن کافی - استاد گروه علوم باغبانی دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
بابک متشرع زاده - گروه علوم و مهندسی خاک دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

پژوهش حاضر، با هدف بررسی پاسخ‎های مورفوفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی نهال کشمش ژاپنی تحت شرایط تنش شوری، نیترات و فلز سنگین سرب اجرا شد. محلول نیترات در سه سطح (غلظت صفر،۳۰، ۶۰ mg L-۱)، محلول سرب در سه سطح (غلظت صفر، ۳۰۰ و۶۰۰ mg L-۱) و شوری (قابلیت هدایت الکتریکی) در سه سطح (تیمار شاهد ، ۳، ۶ dS m-۱)، اعمال و نهال گیاهان برای مدت چهار ماه در شرایط گلخانه‎ای بررسی شدند. نتایج حاصله نشان داد بیش­ترین وزن تر اندام هوایی در تیمارهای بدون تنش شوری و نیترات و سطوح آلودگی ۳۰۰ و ۶۰۰ (mg L-۱) و کم­ترین وزن تر در سطح حداکثری قابلیت هدایت الکتریکی ۶ (dS/m)، آلودگی سرب ۶۰۰ و نیترات  ۳۰ (mg L-۱)، گزارش شد. بیش­ترین غلظت سرب اندام هوایی گیاه به میزان ۷۲ (mg kg-۱) در تیمار بدون شوری و سطح ۶۰۰ (mg kg-۱) سرب و بدون نیترات گزارش شد. بیش­ترین پراکسیداسیون لیپیدها در سطح ۶۰۰ (mg kg-۱) سرب رخ داد که نشان­دهنده فعالیت مکانیسم‎های دفاعی گیاه تحت این شرایط است. علاوه بر این سنتز پرولین به­عنوان اسمولیت گیاهی مقابله کننده با شرایط تنش، تحت کاربرد بیشینه سرب (mg kg-۱ ۶۰۰) افزایش معنی‎داری نشان داد؛ اما کاربرد نیترات، سبب کاهش تولید مالون دی آلدهید در گیاه شد.

آلودگی خاک, پاسخ‎های گیاه, پالایش آلودگی, فلزات سنگین