زهرا نجفی - PhD. Student, Soil Science Department, Faculty of Agriculture, University of Zanjan, Zanjan, Iran
احمد گلچین - Prof., Soil Science Department, Faculty of Agriculture, University of Zanjan, Zanjan, Iran
پریسا علمداری - Assistant Prof., Soil Science Department, Faculty of Agriculture, University of Zanjan, Zanjan, Iran
محمد صادق عسکری - Assistant Prof., Soil Science Department, Faculty of Agriculture, University of Zanjan, Zanjan, Iran

پژوهش حاضر با هدف بررسی کارایی کامپوزیت­های مختلف کیتوسان درکاهش تحرک کادمیوم در خاک و همچنین بررسی تاثیر آن­ها بر گیاه کاهو انجام گرفت. برای این منظور یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی، به­صورت گلدانی و در شرایط گلخانه به اجرا در آمد. فاکتورهای مورد بررسی عبارت بودند از سطوح کادمیوم خاک (صفر، ۸، ۲۵ و ۷۵ میلی­گرم بر کیلوگرم) و نوع جاذب (کیتوسان، بیوچار، زئولیت و نانو مگنتیت خالص و کامپوزیت­های کیتوسان-بیوچار، کیتوسان-زئولیت، کیتوسان-مگنتیت و تیمار بدون جاذب) که هر یک از جاذب­ها در سطح نیم ­درصد وزنی به­کار رفتند. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت کادمیوم کل خاک، میانگین ارتفاع بوته، وزن خشک بخش هوایی و ریشه و غلظت عناصر فسفر، پتاسیم، آهن و روی بخش هوایی گیاه کاهو کاهش و غلظت کادمیوم آن افزایش یافت. همچنین نتایج نشان داد که افزودن جاذب­ها به خاک با جذب بخشی از کادمیوم محلول خاک باعث کاهش اثرات سمی کادمیوم شدند به­طوری که با کاربرد ۵/۰ درصد وزنی از کامپوزیت کیتوسان-مگنتیت به­عنوان کاراترین جاذب غلظت کادمیوم بخش هوایی ۲۲/۲۴ میلی­گرم بر کیلوگرم نسبت به شاهد کاهش و به­دنبال آن میانگین ارتفاع بوته و وزن خشک بخش هوایی ۵۷/۲۹ و ۶۰/۴۳ درصد و غلظت فسفر، پتاسیم، آهن و روی بخش هوایی به­ترتیب ۲۲/۷۲، ۷۸/۹۸، ۷۷/۲۶۷ و ۱۰/۱۲۸ درصد نسبت به شاهد افزایش یافت.

soil pollution, Cadmium toxicity, Chitosan composites, Lettuce