معصومه سلگی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه آبیاری زه کشی، پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران، پاکدشت، ایران
سید ابراهیم هاشمی گرم دره - استادیار ، گروه آبیاری و زهکشی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران-پاکدشت، ایران
هرمز عبادی - پژوهشکده مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رامسر، ایران.

با توجه به پراکنش فصلی نامناسب بارش در استان مازندران و کمبود منابع آب برای آبیاری مرکبات در سالهای اخیر، عموما این درختان در فصول گرم سال تحت تنش آبی قرار می­گیرند. به منظور بررسی تنش آبی بر عملکرد کمی و کیفی پرتقال، پژوهشی در قالب طرح بلوک کاملا تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار در پژوهشکده مرکبات و میوه­های نیمه گرمسیری شهرستان رامسر در سال ۱۳۹۷-۱۳۹۸ اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری کامل (FI)، کم­آبیاری (DI) آبیاری بخشی ریشه (PRD) و آبیاری بخشی ریشه بدون جابجایی (FPRD) در سطح ۵۰ درصد آبیاری کامل بودند. در پایان مطالعه خصوصیات کمی و کیفی درخت و میوه شامل آماس نسبی برگ، پتانسیل آب برگ، طول و قطر شاخه، قطر میوه، سرعت رشد نسبی میوه، عناصر موجود در برگ، وزن میوه­های ریخته­شده، طول و عرض و ضخامت پوست و حجم میوه، عملکرد، ویتامین C، مواد جامد محلول (TSS)، اسیدیته قابل تیتراسیون (TA)، شاخص رنگ (Chroma،CI،h،L) اندازه­گیری و مقایسه بین تیمارها براساس آزمون SNK در سطح پنج درصد انجام شد. نتایج نشان داد اختلاف بین طول و قطر شاخه، میزان عناصر موجود در برگ، محتوای نسبی آب برگ، وزن میوه­های ریخته­شده بین تیمارها معنی­دار نبود. همچنین با توجه به اینکه بین تیمارها از نظر خصوصیات کیفی میوه تفاوت معنی­دار نبود ولی هر سه تیمار PRD، FPRD و  DIازکیفیت خوبی نسبت به FI برخوردار بودند. مقایسه مقدار پتانسیل آب برگ، سرعت رشد نسبی و قطر میوه بین تیمارها، تفاوت معنی­داری را نشان داد. روش­های FPRD، PRD و DI سبب کاهش مصرف آب و افزایش کارایی مصرف آب شدند. با توجه به شاخص رنگ میوه، بیشترین میزان بازارپسندی میوه در روش DI مشاهده گردید. روش PRD باعث کاهش اندکی در وزن میوه شد ولی باعث افزایش میزان TSS وTA گردید که در تولید آب میوه بسیار مهم می­باشند.

مواد جامد محلول, پرتقال رقم والنسیا, کم آبیاری, آبیاری بخشی ریشه