محمد بی جن خان - گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران
حسین ربانی ها - گروه علوم و مهندسی آب، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

برآورد میزان نشت آب در کانال­های آبیاری از اهمیت زیادی برخودار است. روش­های مختلفی برای این منظور وجود دارد. مطالعات انجام شده در سطح شبکه­های آبیاری کشور به منظور تخمین میزان نشت در کانال­های آبیاری عمدتا بر مبنای اندازه­گیری با استفاده از بیلان آب است. روش غرقابی یک روش استاندارد برای محاسبه سرعت نشت در کانال مطرح می­باشد. در این روش با انسداد محدوده مشخصی از کانال و اندازه­گیری افت سطح آب می­توان سرعت نشت را به­دست آورد. در این تحقیق، امکان استفاده از معادلات نفوذ کوستیاکف-لوئیس، فیلیپ، گرین-امپت و S.C.S برای تخمین میزان نشت بر مبنای آزمایش غرقابی مورد بررسی قرار گرفته است. با استفاده از داده­های موجود برای بخشی از کانال­های آبیاری شبکه­ای در کشور استرالیا، مشخص شد که معادله کوستیاکف-لوئیس با میانگین قدر مطلق خطای نسبی بین ۳/۲% تا ۴/۷%  بهترین مدل برای تخمین نشت آب از کانال است. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که سرعت نشت به­دست آمده از معادلات نفوذ برخلاف روابط موجود که سرعت نشت را همواره مقداری ثابت برآورد می­کنند، مقداری ثابت نیست و با گذشت زمان، اشباع شدن خاک و کاهش سطح آب تغییر می کند. همچنین نتایج نشان داد که روش ارائه شده در این تحقیق در مقایسه با روش­های موجود حساسیت کمتری نسبت به مدت زمان داده­برداری دارد.

تخمین سرعت نشت, روش بیلان آب, کوستیاکف-لوئیس, شبکه آبیاری