مهران حکمت نیا - دانشجوی دکتری،گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده اقتصاد،دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.
سید مهدی حسینی - استادیار،گروه اقتصاد کشاورزی،دانشکده اقتصاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان،زاهدان، ایران
مهدی صفدری - دانشیار،گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده اقتصاد،دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

خرما یکی از مهم ترین محصولات باغی ایران است که نقش به سزایی در ارزش افزوده بخش کشاورزی، اقتصاد و امنیت غذایی دارد. محدودیت منابع آب از اصلی ترین چالش های تولید این محصول در مناطق مختلف است؛ لذا مدیریت مصرف و استفاده بهینه از منابع آب در تولید امری ضروری است. یکی از راهکار های عملی مدیریت منابع آب، برآورد نیاز آبی گیاه و تعیین مقدار حجم آب مصرفی در مراحل مختلف تولید محصول است. به منظور محاسبه میزان حجم آب مصرف شده توسط محصولات کشاورزی در مراحل رشد، از شاخص آب مجازی استفاده می­شود. لذا در این تحقیق ابتدا نیاز آبی خرما در استان سیستان و بلوچستان با استفاده از مدل CROPWAT به­دست آمد. سپس حجم آب مجازی، ردپای آب، مصرف آب آبی و مصرف آب سبز برای سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۶ محاسبه شد. نتایج نشان داد متوسط نیاز آبی خرما در این استان ۵۲/۲۱۹۷۶ متر مکعب بر هکتار است در صورتی که متوسط آب مصرف شده برای تولید این محصول ۵۸/۴۶۶۵۹ متر مکعب بر هکتار اندازه­گیری شد که نشان از بهره وری پایین مصرف آب به منظور تولید خرما در این استان دارد. به طوری که بهره وری آب خرما ۲۹/۰ کیلو گرم بر متر مکعب محاسبه شد. متوسط برداشت سالانه از منابع آب برای تولید خرما ۶۷/۳۹۹ میلیون متر مکعب برآورد شد. ایرانشهر، سراوان، سرباز و نیک شهر بیشترین میزان برداشت از منابع آب را داشتند. میانگین آب مجازی خرما ۸۲/۳ متر مکعب بر کیلوگرم محاسبه شد. نتایج تخمین رد پای آب نشان داد این استان پتانسیل پایینی در استفاده از آب باران جهت آبیاری محصول خرما دارد.

آب آبی, آب سبز, بهره وری مصرف آب, ردپای آب