مجتبی شکوهی - Ph.D Student of Agricultural Meteorology, Department of Water Engineering, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran.
سید حسین ثنائی نژاد - Associate Professor, Department of Water Engineering, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.
محمد بنایان اول - Professor, Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.

تغییر اقلیم به همراه گرمایش جهانی منتج به افزایش وقوع پدیده­های نامطلوب آب و هوایی شده که می­تواند سبب کاهش عملکرد محصول شده و امنیت غذایی را به خطر اندازد. به منظور بررسی اثر تغییر اقلیم بر خطر­پذیری مناطق تولید عمده گندم دیم از لحاظ قرار­گیری در معرض خطر وقوع پدیده­های نامطلوب، از ۱۳ شاخص اقلیمی-کشاورزی که بر مبنای خروجی مجموعه مدل­های CMIP۵ و سناریوهای RCP۸.۵ و RCP۲.۶ است، استفاده شد. برای رقم زودرس و دیررس در پایان قرن، احتمال وقوع تنش­های حرارتی در مرحله گل­دهی و پرشدن دانه افزایش خواهد یافت، به­گونه­ای که این تنش­ها به پدیده غالب در تمام مناطق تبدیل خواهند شد. در تمام مناطق و در دوره پایه، احتمال وقوع حداقل یک پدیده نامطلوب برای رقم زودرس و دیررس به ترتیب بیش از ۲۰ و ۹۰ درصد انتظار می­رود و این احتمال در آینده برای رقم زودرس و دیررس به ترتیب به بیش از ۴۰ و ۹۴ درصد افزایش می­یابد. احتمال وقوع همزمان تنش حرارتی و رطوبتی در مرحله گل­دهی در آینده نسبت به دوره پایه، متناسب با کاهش تنش رطوبتی برای سناریوهای مختلف کاهش می­یابد. در آینده مناطقی که با خطر وقوع حداقل دو پدیده نامطلوب مواجه هستند نسبت به مناطقی که با خطر وقوع حداقل یک پدیده مواجه هستند در کل افزایش بیشتری نسبت به دوره پایه خواهند داشت. با نزدیک شدن به پایان قرن، مناطق بیشتری در معرض خطر وقوع حداقل یک و دو پدیده نامطلوب قرار خواهند گرفت.

Agro-climatic indices, CMIP۵ models, Emission scenarios RCP, Food security