محسن دهقانی - دانشجوی دکتری، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران
محمدرضا نوری امام زاده ای - دانشیار گروه گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران
علی شاهنظری - دانشیار گروه گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
مهدی قیصری - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

مدیریت آبیاری یکی از عوامل بسیار مهم و تاثیرگذار بر روند گسترش و توزیع ریشه گیاه است که مورد توجه بسیاری از محققین است. هدف از این پژوهش بررسی چگونگی رشد و توزیع ریشه گیاه ذرت در مدیریت های مختلف آبیاری جویچه­ای است. این پژوهش به صورت کرت­های یک بار خردشده، در قالب بلوک های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقاتی کبوترآباد اصفهان انجام شد. عامل اصلی شامل سه سطح رژیم آبیاری (۱۰۰%) I۱، (%۸۰) I۲، (%۶۰) I۳ و عامل فرعی شامل سه روش آبیاری جویچه ای مرسوم، یک درمیان ثابت و متناوب بود. پارامترهای اندازه گیری شده در ریشه شامل طول، سطح، حجم، وزن تر و خشک بود که در پنج مرحله از رشد گیاه شامل نه برگی، ۱۴ برگی، ظهور گل آذین، شیری شدن و رسیدگی فیزیولوژیک انجام شد. نتایج نشان داد که تاثیر رژیم های مختلف آبیاری و نیز نوع روش آبیاری جویچه­ای بر ویژگی­های اندازه­گیری­شده ریشه از نظر آماری معنی­دار بوده است (در سطح پنج درصد). رژیم آبیاری I۱ در حضور آبیاری جویچه­ای مرسوم و رژیم I۳ در روش آبیاری یک درمیان ثابت به ترتیب بیشترین و کمترین تاثیر را بر صفات مختلف رشد ریشه داشتند. در این پژوهش بیشترین تاثیرپذیری صفات مورد نظر در ریشه در عمق ۲۰-۰ سانتیمتری مشاهده شد. روند رشد ریشه از نظر مقادیر ویژگی­های اندازه­گیری­شده، از مرحله ۹ برگی تا قبل از پرشدن، صعودی و پس از آن ثابت و در انتهای دوره، کاهشی بوده است. به طور کلی با اعمال شرایط کم آبیاری تا ۲۰ درصد در آبیاری جویچه­ای مرسوم و یا کاربرد آبیاری متناوب، می­توان ضمن صرفه­جویی در مصرف آب به یک سامانه توسعه ریشه مناسب برای جذب آب و مواد غذایی موردنیاز گیاه دست یافت.

آبیاری یک در میان, توسعه ریشه, کم آبیاری, رژیم آبیاری