محمدابراهیم ذاکری - رئیس گروه تلفیق و بیلان شرکت آب منطقه ای سمنان،

محاسبه تخلیه ماهانه منابع آب در تهیه مدل های ریاضی و آماری و تحلیل های منابع آب، محاسبات بیلان و تحلیل اثر طرح های احیا و تعادل بخش از اهمیت ویژه ای برخوردار است . فرآیند این محاسبات با توجه به روش های متداول اگر چه دشوار و با عدم قطعیت هایی مواجه است اما با استفاده از داده های مآخوذه از مراجع مختلف و با استفاده از روش های پایش داده (داده کاوی )، می توان تا حدود زیادی علاوه بر امکان پذیری محاسبه تخلیه ماهانه خصوصا در مورد چاهها بر دقت و صحت محاسبات افزود. در نمونه محاسبات انجام شده در سطح استان سمنان در سالیان گذشته و سال آبی ۰۰-۹۹، و افزایش دقت و صحت این محاسبات مورد بررسی قرار گرفته که علیرغم صرف وقت زیاد نتایج قابل قبولی را به دنبال داشته است . داده های مشاهده ای ماهانه تخلیه و بویژه ساعت کارکرد چاه ها در مقایسه با پروانه های مصرف بهینه می تواند در تعیین استراتژی های مناسب در جهت احیای آبخوان کمک بزرگی نماید. در روش مورد استفاده های در محدوده های مطالعاتی استان سمنان، نتایج آماربرداری دور سوم و دوره های گذشته ، ساعت کارکرد متوسط چاه های بهره برداری ۵۳۲۳ ساعت محاسبه شده که در مقایسه با ساعت کارکرد محاسباتی در آماربرداری دوره سوم (۵۴۰۳ ساعت )، تنها دو درصد در کل و دامنه تغییرات آن محدوده های مطالعاتی نه گانه بین ۱۹+ تا ۱۴- بوده است . این روش برای سال آبی ۰۰-۹۹ نیز استفاده شده که نتایج قابل قبولی داشته است . در این روش مشخص شده که دامنه تغییرات ساعت کارکرد در ماه های مختلف از پروانه مصرف بهینه اختلاف بسیار زیادی دارد. بدین معنی که بیشتر اضافه برداشت ها در نیمه اول سال آبی اتفاق می افتد. این نسبت در نیمه های اول و دوم سال آبی در سال آبی ۰۰-۹۹ به نسبت ۸۷ به به ۱۳ درصد و بطور متوسط ۷۵ به ۲۵ درصد بوده که باید مورد توجه قرار گیرد. سارژ کنتورها به همین نسبت به عنوان یک استرتژی در مدریت طرح احیا می تواند به کار گرفته شود. همچنین تغییرات تخلیه ماهانه چاه های کشاورزی بر افت و کسری مخزن ماهانه نیز قابل بررسی است .

بیلان منابع آب، تخلیه ماهانه ، ساعت کارکرد، داده های کمکی ، برق مصرفی چاه ها، ضریب اصلاحی