الهام محبی نجم آبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
امیر فتوت - استاد، گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
اکرم حلاج نیا - استادیار، گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

آلودگی خاک از معضلات مهم جوامع امروزی بوده که یکی از آلاینده های جدی در این زمینه نیکل می باشد. گیاه پالایی از جمله روش های پیشنهادی است که با انباشت آلاینده در گیاهان، خروج آن ها را از خاک های آلوده امکان پذیر می سازد. در مورد آلاینده های فلزات سنگین استفاده از عوامل کلات کننده در خاک می تواند کارآیی این روش را افزایش دهد. هدف این مطالعه بررسی گیاه پالایی نیکل از خاک به وسیله گیاه ذرت و آفتابگردان در حضور دو سطح اسید سیتریک (CA) (۵ و ۱۰ میلی مول بر کیلو گرم خاک)، دو سطح نیتریلو تری استیک اسید (NTA) (۵/۲ و ۵ میلی مول بر کیلوگرم خاک) و دو سطح آنیون پلی اکریل آمید (APAM) (۰۷/۰ و ۱۴/۰ گرم بر کیلو گرم خاک) و تیمار شاهد بدون اعمال کلات، می باشد. این آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در خاک آلوده شده به نیکل (۲۰۰ میلی گرم بر کیلو گرم خاک از منبع نیترات نیکل) در شرایط گلخانه انجام گرفت. نتایج نشان داد که موثرترین کلات در افزایش عملکرد ذرت (ارتفاع، وزن تر، وزن خشک اندام هوایی و وزن خشک ریشه) تیمار NTA با غلظت ۵ میلی مول بر کیلوگرم خاک بوده و بیشترین میزان افزایش عملکرد آفتابگردان نسبت به تیمار شاهد با اعمال کلات CA به دست آمد. NTA در غلظت زیاد بیشترین تاثیر را در افزایش فراهمی نیکل، جذب نیکل در اندام هوایی و جذب کل در هردو گیاه نسبت به دو تیمار CA و APAM داشت. بنابراین استفاده از گیاه ذرت و کاربرد NTA در غلظت زیاد توانست باعث تجمع بیشتر نیکل، افزایش فاکتور انتقال و پالایش در گیاه شود.

گیاه پالایی, فلزات سنگین, کلات , فاکتور انتقال, فاکتور پالایش