محمود رحمانی فیروزجائی - کارشناسی ارشد، گروه مهندسی عمران، دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست،دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
احسان بهنام طلب - استادیار، گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
سید علی اکبر صالحی نیشابوری - استاد، گروه مهندسی عمران، دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

سازه­های آبگیر که بعنوان سازه­های هدایت آب در کانال­های باز، رودخانه­ها و مخازن سد­ها استفاده می­شوند از قدیمی­ترین مسائل مهندسی هیدرولیک هستند. در این مطالعه، یک آبگیر جانبی لوله­ای به عنوان یک سازه انحراف جریان پیشنهاد گردید که در دیوارهای جانبی یک کانال استفاده می­شود، و مشخصات دبی آبگیری و الگوی جریان آن با استفاده از نرم­افزار Flow-۳D مورد بررسی قرار گرفت. شبیه­سازی­ها برای پارامترهای مختلف انجام شده است. نتایج نشان داد که آبگیری جانبی لوله­ای با زاویه ۹۰ درجه بالاترین کارایی را در میان تمامی سناریوهای شبیه­سازی شده دارد. گردابه و ناحیه جدایش جریان در پشت لوله آبگیر تشکیل می­شود و نیز شکل­گیری ناحیه جریان چرخشی در پشت لوله آبگیر جانبی می تواند تحت تاثیر پارامترهای دیگر مانند عدد فرود جریان ورودی و موقعیت عرضی دهانه لوله آبگیر باشد. علاوه بر این، یک معادله برای ضریب دبی آبگیری ارائه شده است. ضریب دبی ارائه شده نسبت به ضریب دبی مشاهده شده در حدود ۱۵ درصد اختلاف دارد.

آبگیر جانبی, لوله, ضریب دبی, مدل سازی عددی, Flow۳D