محمدرضا سلطانی بناوندی - کارشناس ارشد حقوق جسا و جرم شناسی،واحد رفسنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، رفسنجان، ایران

یکی از اهداف اصلی تمام مجازات ها «بازدارندگی« است. بدین معنا که با اجرای تمام و کمال مجازات، زمینه ساز پیشگیری از وقوع مجدد جرم توسط افراد دیگر جامعه با ایجاد بذر رعب و ه راس در دل آنان، شویم. لذا، یکی از شدیدترین مجازات هایی که وجود دارد، مجازات اعدام است. مجازاتی که به حیات مجرم خاتمه می دهد. حال آنکه به طور خاص مجازات اعدام تا چه اندازه توانسته در تحقق این هدف از کیفر موثر واقع شود، خود جائی تامل بسیار دارد. با توجه به اینکه مجازات اعدام، بنیادی ترین ارزش آدمی، یعنی حیات اجتماعی او را نشانه می رود و از این رو سنگین ترین مجازات بشری در تاریخ حقوق کیفری به شمار می آید و در اغلب موارد با این هدف به کار می رود که با کشتن مرتکب، دیگر شاهد تکرار رفتار بزهکارانه نیستیم و این مجازات اثر بازدارندگی دارد. لذا، باید تاثیر این مجازات در بازدارنگی از ارتکاب جرایم مورد بررسی قرار گیرد. نحوه اجرای مجازات از مسائل با اهمیت و چالش برانگیز حقوق کیفری است. منظور از علن در حقوق کیفری، مکانی است که مستعد حضور مردم عادی بوده و مانعی برای حضور عموم در آن وجود نداشته باشد. این اصطلاح در برخی از مقررات قانونی ناظر به امور کیفری مطرح شده است. به عنوان نمونه قانون اساسی در اصول ۱۹۵، ۱۶۸ و همچنین قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب ۱۳۹۲) در ماده ۳۵۲ از علنی بودن محاکمت سخن گفته اند و تبصره این ماده، معیار تحقق علن را «عدم ایجاد مانع برای حضور افراد در جلسات رسیدگی» بیان کرده است. هدف این تحقیق بررسی اجرای علنی مجازات اعدام و نقش آن در بازدارندگی از جرم می باشد.

مجازات اعدام، انظار عمومی، بازدارندگی