عطیه امین دین - بخش مهندسی منابع طبیعی و محیطزیست، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز
حمیدرضا پورقاسمی - بخش مهندسی منابع طبیعی و محیطزیست، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز

رشد سریع جمعیت ، توسعه فعالیت های اقتصادی -اجتماعی و صنعتی در سالهای اخیر سبب افزایش بهره برداری از منابع آب، به ویژه منابع آب زیرزمینی شده است . برداشت بی رویه منابع آب زیرزمینی به منظور مصرف در بخش کشاورزی ، صنعتی و آشامیدن پیامدهای نامطلوبی را به محیط زیست وارد کرده است . از جمله این پیامدها که در اثر برداشت بیش از حد منابع آب و در نتیجه افت سطح آب زیرزمینی حادث شده، می توان به پدیده فرونشست اشاره کرد. بنابراین هدف از پژوهش حاضر، بررسی تغییرات تراز و تعیین اثرات آن بر پدیده فرونشست در دشت باجگاه، شهر شیراز، استان فارس می باشد. به منظور بررسی تغییرات تراز آبخوان، ابتدا اطلاعات مربوط به ۶ چاه پیزومتری در محدوده موردمطالعه جمع آوری و هیدروگراف واحد آنها در حجم ذخیره ۹ ساله (مهر ۱۳۹۱ الی مرداد ۹۹) مورد بررسی قرار گرفت . سپس جهت برآورد تغییرات آبخوان در بازه زمانی طولانی تر، با استفاده از سامانه Google Earth Engine (GEE) اقدام به دریافت اطلاعات ماهواره GRACE در بازه زمانی ۲۰۰۲ الی ۲۰۱۷ شد. بر اساس نتایج حاصل از هر دو روش (داده های چاه های پیزومتری و تصاویر ماهوارهای )، روند تغییرات تراز آبخوان کاهشی و آبخوان در وضعیت بحرانی قرار دارد. هم چنین ، تراز آبخوان در ماه های اردیبهشت تا مهر روند کاهشی دارد؛ به نحوی که نرخ سالانه و ماهانه کاهش تراز آبخوان بر اساس هیدروگراف واحد چاه های پیزومتری ، ۸۶/۰ و ۰۷/۰ متر است .

فرونشست ، هیدروگراف آب زیرزمینی ، ماهواره GRACE، افت سطح آب زیرزمینی ، دشت باجگاه