وجیهه درستکار - استادیار گروه آب و خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
زهرا گنجی نوروزی - استادیار گروه آب و خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

اصلاح خاک به کمک افزودن بقایای گیاهی به آن بسیاری از ویژگی­های خاک را تحت تاثیر قرار می­دهد. هدف از این پژوهش بررسی اثر بقایای برگ سنجد و زردآلو (به میزان صفر، ۱ و ۳ درصد) بر پایداری ساختمان خاک به روش منحنی مشخصه پرانرژی خاک (HEMC) در شوری­های مختلف خاک (۱، ۵ و ۱۰ دسی­زیمنس بر متر) بود. نتایج نشان داد که افزودن بقایای برگ زردآلو سبب افزایش بیش­تر کربن آلی خاک و غلظت کربوهیدرات قابل عصاره­گیری با اسید رقیق خاک و کاهش تنفس میکروبی نسبت به بقایای برگ سنجد شد. افزایش سطح بقایا و شوری نیز سبب افزایش کربن آلی و غلظت کربوهیدرات­ها در خاک شده است. همچنین تنفس میکروبی خاک با افزایش شوری کاهش یافته است. در روش مرطوب کردن آهسته تفاوتی بین بقایای مورد استفاده از نظر تاثیر بر حجم منافذ قابل زهکش خاک (VDP)، مکش در نقطه عطف منحنی رطوبتی (τd) و شاخص پایداری (SI) مشاهده نشد. اما در روش مرطوب شدن سریع، تاثیر برگ زردآلو بر افزایش حجم منافذ قابل زهکش خاک و شاخص پایداری بیش­تر از برگ سنجد بوده است. این امر نشان دهنده ناپایداری ساختمان خاک موردمطالعه و پاسخ متفاوت آن نسبت به دو ماده آلی مورد استفاده بوده است. افزایش مقدار بقایا با افزایش کربن آلی خاک و غلظت کربوهیدرات­ها در خاک و افزایش شوری با افزایش غلظت کاتیون­های دو ظرفیتی سبب بهبود نسبت پایداری و نسبت حجم منافذ قابل زهکشی در دو روش مرطوب سازی سریع و آهسته در خاک شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده از بقایای گیاهی بومی در خاک­هایی با ورودی کم مواد آلی می­تواند باعث تغییرات مثبت در بهبود وضعیت فیزیکی خاک شود که این تغییرات در دراز مدت احتمالا به باروری خاک کمک خواهد نمود.

مواد آلی, منحنی مشخصه رطوبتی, خاکدانه سازی