مجتبی شفیعی - مرکز پژوهشی آب و محیط زیست شرق
بیژن قهرمان - دانشگاه فردوسی مشهد
بهرام ثقفیان - دانشگاه علوم و تحقیقات تهران
کامران داوری - دانشگاه فردوسی مشهد
مجید وظیفه دوست - دانشگاه گیلان

مدل شبیه­سازی رشد محصول WOFOST به طور گسترده­ای در تخمین عملکرد محصولات زراعی در مقیاس مزرعه­ای و منطقه­ای و شرایط مختلف اقلیمی بکار می­رود. در فرآیند مدل­سازی، همواره به سبب وجود تعداد زیاد پارامترها و از طرفی کمبود داده های اندازه گیری شده نمی توان تمامی پارامترهای مدل را تخمین زد. بنابراین معمولا در فرآیند مدل­سازی پارامترهای حساس مدل شناسایی و سپس تخمین زده (واسنجی) می­شوند. روش­های جامع تحلیل حساسیت ابزاری مناسب جهت رتبه­بندی پارامترهای مدل­ها از لحاظ تاثیر آنها در خروجی­ها و در نظر گرفتن تمام فضای پارامتری مدل­ها می­باشند. در این روش ها علاوه بر در نظر گرفتن تاثیر پارامترهای مدل به تنهایی، تاثیر ترکیب پارامترهای مختلف نیز در تحلیل حساسیت لحاظ می­شود. در این مطالعه از روش تحلیل حساسیت منطقه­ای یکی از روش­های پرکاربرد تحلیل حساسیت جامع، جهت تحلیل حساسیت پارامترهای مدل WOFOST برای دو گیاه ذرت علوفه­ای و گندم زمستانه استفاده شده است. شاخص حساسیت پارامترها بر اساس آزمون کولموگروف-اسمیرنوف و در سطح احتمال معنی داری %۹۵ بر اساس روش منطقه­ای تحلیل حساسیت محاسبه شده و سپس نتایج تحلیل حساسیت در مزارع مورد مطالعه بررسی گردید. تغییرات شاخص حساسیت در دو مزرعه مورد مطالعه از حداقل ۰۰۶/۰ (غیر حساس) تا حداکثر ۳۷/۰ (حساسیت زیاد) بدست آمده است. برای گیاه ذرت نتایج نشان داد که تاثیرگذارترین پارامترها در شبیه­سازی عملکرد مربوط به تاثیر دما (پارامترهای TSUMEA و TSUMAM) و فرآیند جذب نور (SLA، AMAX و EFF) در گیاه می­باشند؛ اما برای گیاه گندم بیشتر پارامترهای مرتبط با جذب نور (SLA، RGRLAI، AMAX، EFF و KDIF)، بیشترین اهمیت را در شبیه­سازی عملکرد آن دارند.

تابع توزیع تجمعی, حساسیت, عملکرد محصول