رئوف مصطفی زاده - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
شهناز میرزایی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
خدیجه حاجی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی

مدل سازی هیدرولوژیکی معمولا ابزاری است که به وسیله آن برنامه ریزان منابع آب از پاسخ هیدرولوژیکی یک حوضه جهت پیش بینی سیل و مدیریت منابع آب استفاده می کنند. انتخاب پارامترهای مناسب مدل آبشاری نش، به عنوان یک مدل کاربردی جهت شبیه سازی هیدروگراف جریان سیل در آبخیزهایی با داده های محدود جریان نقش مهمی ایفاء می کند. هدف از پژوهش حاضر تعیین پاسخ مدل آبشاری نش به دامنه تغییرات مقادیر پارامترهای تعداد مخزن و ضریب ذخیره و ترکیب پارامترهای بهینه ورودی در شبیه سازی هیدروگراف واحد آبخیز جعفرآباد استان گلستان می باشد. در این پژوهش ابتدا هیدروگراف واحد معرف حوزه با روش منحنی S برای ۴۳ رویداد همزمان بارش و رواناب برآورد گردید. سپس واکنش مدل نش با مقادیر تصادفی پارامتر n و k در ۳۲۲۰ شبیه سازی مصنوعی ارزیابی شد و دقت مدل در شبیه سازی هیدروگراف واحد با معیار نش-ساتکلیف مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مقادیر متفاوتی از پارامتر n و k در شبیه سازی هیدروگراف واحد عملکرد خوبی داشته و در دامنه بین ۱۰ تا ۳۰ برای پارامتر n و دامنه بین ۰۱/۰ تا ۳ برای پارامتر k مقدار معیار نش-ساتکلیف بالای ۶/۰ می باشد. پاسخ مدل هیدرولوژیکی نش در دسته پارامترهایی که k دارای مقادیر بالا بوده و n مقادیر پایین داشته است، نشان دهنده تطابق کامل شبیه سازی می باشد. نتایج هم چنین نشان داد که مقدار پارامتر ضریب ذخیره (k) در تعیین ترکیب بهینه پارامترهای ورودی مدل نقش بیش تری دارد، در حالی که پاسخ مناسب مدل در مقادیر مختلف پارامتر تعداد مخزن (n) قابل دستیابی است. در مجموع تعیین دقیق پارامتر ضریب ذخیره در بهبود نتایج شبیه سازی جریان نقش موثرتری ایفاء می کند. رویکرد و نتایج تحقیق می تواند در تعیین پاسخ مناسب مدل به ازای پارامترهای ورودی در آبخیزهای مشابه و فاقد آمار استفاده شود.

تخمین پارامتر, واکنش مدل هیدرولوژی, دسته پارامتر بهینه, پارامتر تصادفی