اعلا منیشداوی - گروه علوم و مهندسی آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
علیرضا نیکبخت شهبازی - گروه علوم و مهندسی آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
حسین فتحیان - گروه علوم و مهندسی آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

آگاهی از توان طبیعی تولید رواناب در حوضه های آبریز یکی از نیازهای اساسی جهت برنامه ریزی برای بهره برداری بهینه از رواناب می باشد. در این مقاله، از مدل HEC-HMS به همراه مدل تلفات محاسبه رطوبت خاک (SMA) که قابلیت شبیه سازی پیوسته جریان را دارد به عنوان یک مدل مفهومی جهت شبیه سازی جریان در حوضه آبریز ابوالعباس استفاده گردید تا سهم جریان پایه و رواناب مستقیم در رواناب کل مشخص گردد. با تفکیک سهم جریان پایه و رواناب مستقیم در رواناب کل، می توان در بهره برداری از منابع آب مدیریت و برنامه ریزی کرد. مدل تلفات SMA، با استفاده از یک سری لایه­های ذخیره کننده شامل ذخیره برگابی، ذخیره چالابی، ذخیره پروفیل خاک (ذخیره لایه­ فوقانی و ذخیره کششی خاک) و ذخیره سفره­های آب زیرزمینی، تلفات را در حوضه آبریز در نظر می گیرد. برای کالیبراسیون مدل از آمار روزانه بارش، دبی جریان، تبخیر و تعرق و دمای هوا از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۸ و برای صحت سنجی مدل از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۴ استفاده شد. نتایج بیانگر آن است که مدل HEC-HMS به همراه مدل تلفات SMA از قابلیت خوبی در شبیه سازی پیوسته رواناب کل روزانه در دوره های خشک و تر متوالی در حوضه ابوالعباس برخوردار می باشد. نتایج نشان می دهد که به علت کارستی بودن سطح وسیعی از حوضه، سهم جریان پایه در رواناب کل حوضه نسبت به رواناب مستقیم خیلی بیشتر است. بطوریکه متوسط درصد رواناب مستقیم و جریان پایه در رواناب کل به ترتیب برابر با ۰۵/۹ و ۹۵/۹۰ درصد است. همچنین نتایج نشان می دهد که بطور متوسط درصد ضریب رواناب در طول دوره آماری در کل حوضه ابوالعباس برابر با ۴/۶ درصد است.

شبیهسازی پیوسته, بارش-رواناب, حوضه ابوالعباس, مدل HEC-HMS, مدل تلفات SMA