مرضیه پیری - دانشجوی دانشگاه ارومیه
ابراهیم سپهر - هیئت علمی دانشگاه ارومیه

حضور فلزات سنگین در محیط مخصوصا در آب مشکلات زیست محیطی زیادی به­وجود می­آورد. از فناوری­های موثر بر حذف آن­ها استفاده از جاذب­ها است و برخی از این جاذب­ها از نظر اقتصادی، قابلیت در دسترس بودن و قدرت حذف زیاد بر سایر آن­ها مزیت دارد. در این مطالعه جذب یون­های فلزی سرب و کادمیوم در غلظت­های (۰ تا mg L-۱۲۰۰) به وسیله دیاتومیت ایران و دیاتومیت فرانسه به عنوان جاذب از محلول­های آبی به صورت تک عنصری در سیستم ناپیوسته (Bach) بررسی شد. برای تعیین ویژگی­های دیاتومیت­ از میکروسکوب الکترونی روبشی (SEM)، دستگاه پراش نگار X (XRD) و طیف نگاری فلوئورسانس پرتو X ­(XRF)، استفاده شد. ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC) دیاتومیت­ ایران و دیاتومیت فرانسه به ترتیب ۸۰ و (cmol kg-۱) ۱۵ و مساحت سطح جاذب­های ذکر شده به ترتیب ۵۵ و (m۲­g-۱) ۲۳ به­دست آمد. مدل­های جذب لانگمویر (۹۹/۰­–۸۹/۰=R۲)، فروندلیچ (۹۸/۰­–۸۱/۰=R۲)، تمکین (۹۸/۰­–۸۰/۰=R۲)، دوبینین–رادشکویچ (۹۷/۰­–۸۳/۰=R۲) و ایلوویچ (۹۰/۰­–۲۶/۰=R۲) بر داده­ها برازش یافت. نتایج نشان داد دیاتومیت ایرانی قابلیت بیشتری برای جذب سرب و کادمیوم از محلول­های آبی در مقایسه با دیاتومیت فرانسه دارد و میزان جذب فلز سرب در حضور هر دو جاذب بیشتر از کادمیوم می­باشد. بطوریکه حداکثر سرب جذب شده (qmax) به وسیله دیاتومیت­ ایرانی و فرانسوی به ترتیب ۸/۶۵ و (mg g-۱) ۲/۴۱ و حداکثر کادمیوم جذب شده به وسیله جاذب­های ذکر شده به ترتیب ۳/۴۷ و (mg g-۱) ۵/۳۵ تعیین شد. با توجه به نتایج آزمایش­های بدست آمده و در دسترس بودن دیاتومیت ایرانی و ارزانی آن می­توان از این ماده به عنوان یک ماده کاربردی برای حذف فلزات سنگین از جمله سرب و کادمیوم از منابع آب آلوده استفاده نمود.

کلید واژگان: جذب, دیاتومیت, سرب, کادمیوم, پالایش آب