رضا بهراملو - عضو هیئت علمی (استادیار)- بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران
نادر عباسی - عضو هیئت علمی (دانشیار)، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، البرز، ایران
علیرضا مامن پوش - عضو هیئت علمی و استادیار ، بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان
کرامت اخوان - عضو هیئت علمی و استادیار بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مغان
حمید ریاحی - عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران

در این پژوهش مقدار تلفات آب در هفت مورد از کانال­های انتقال آب در دشت­های زاینده رود، کرمان و مغان، با پوشش ژئوممبران با مشخصات فنی یکسان از نوع HDPE و طول عمر یکسان، مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای این منظور میزان تلفات کل آب در کانال ها به روش ورودی-خروجی در سه مرحله تعیین گردید. هم زمان مقدار تبخیر با استفاده از تشتک تبخیر نصب شده در مجاورت لبه کانال­ها تعیین و برای محاسبه تلفات نشت، مقدار تلفات تبخیر از تلفات کل کسر گردید. بر اساس نتایج، مقادیر راندمان انتقال آب در این کانال­ها بین ۹۶ تا ۷/۹۹ و به طور متوسط ۱/۹۹ درصد (۲۰ درصد بالاتر از پوشش بتنی) می­باشد. مقدار تلفات کل در کانال­ها بین ۳/۳ تا ۸/۱۳ و به طور متوسط ۱/۸ لیتر در ثانیه در کیلومتر (معادل ۹/۰ درصد در کیلومتر) تعیین گردید. از تلفات کل بین ۳/۳ (زاینده رود اصفهان) تا ۲/۱۶ (کرمان) و به طور متوسط ۱/۷ درصد در اثر تبخیر بوده و مابقی تلفات در اثر نشت از پوشش ژئوممبران بوده است. مقدار تلفات نشت در کانال­های مورد ارزیابی بین ۰۳/۰ (KC در دشت کرمان) تا ۱۶/۰ (در دشت زاینده رود کانال EC۴) و به طور متوسط ۰۸/۰ مترمکعب در مترمربع در روز تعیین گردید. بین مقادیر تلفات آب و مقدار دبی کانال رابطه مستقیم وجود دارد. در کل نتایج این پژوهش تاثیر قابل توجه کاربرد پوشش ژئوممبران در کنترل تلفات نشت آب از کانال­های مورد ارزیابی و برتری آن نسبت به پوشش رایج بتنی را نشان داد.

ارزیابی, پوشش ژئوممبران, کانال آبیاری, کنترل نشت