عاطفه اعتمادی خواه - دانشگاه تهران
احمد علی پوربابایی - دانشگاه تهران
حسینعلی علیخانی - دانشگاه تهران
مصطفی نوروزی - دانشگاه الزهرا

سیانوباکترها یک گروه منحصر به فرد از باکتری­های فتواتوتروف هستند که برخی از آن ها به دلیل ویژگی­های ساختاری، تحمل قابل توجهی به تنش شوری نشان می­دهند. این موجودات نقش مهمی در محیط­های خاکی به ویژه در نواحی خشک و نیمه­خشک ایفا می­کنند. در مطالعه حاضر سیانوباکترهای خاک از مناطق بیابانی ایران جداسازی شده و سپس جدایه­های مقاوم به شرایط فوق شور شناسایی شدند. ۴۰ نمونه خاک از پارک ملی کویر تهیه شد. نمونه­ها پس از کشت در محیط BG۱۱ و ASN III (۵/۳، ۵، ۶ و ۷ درصد کلرید سدیم) و انکوباسیون در شرایط مناسب دمایی و نور، جداسازی شده و با استفاده از کلیدهای مورفولوژیکی به طور اولیه و سپس با روش مولکولی مورد شناسایی قرار گرفتند. از مجموع ۴۰ مکان نمونه­برداری فقط از ۴ مکان سویه­های سیانوباکتر مقاوم به شرایط فوق شور جداسازی شد. در محیط کشت فاقد کلرید سدیم ۲۷ مورفوتایپ شناسایی شد که پنج سویه متعلق به دو جنس قادر به رشد در حضور ۵/۳ درصد کلرید سدیم بودند. در میان این پنج سویه، سه سویه در غلظت ۵ و دو سویه در غلظت ۶ درصد کلرید سدیم رشد کردند. تنها سویه Phormidium autumnale ۶۱et قادر به تحمل غلظت ۷ درصد کلرید سدیم بود که از مکانی با شوری ۸۰/۸۷ دسی زیمنس بر متر جداسازی شده بود. نتایج نشان داد که برخی از سیانوباکترهای جدا شده از خاک پارک ملی کویر قادرند در شرایط سخت مانند تنش شوری رشد کنند و توده بیولوژیکی فعالی را ایجاد نمایند.

بیابان, خاک, سیانوباکتر, ۱۶S rRNA