عمار حبیبی کندبن - دانشجوی دانشگاه تهران
مریم کیهانی - دانشجوی دانشگاه تهران
عاطفه پرورش ریزی - عضو هیئت علمی دانشگاه تهران
مهرداد شیخ حسینی - کارشناس آب منطقه ای قزوین

با توجه به اهمیت استفاده بهینه از آب کشاورزی، مدیریت و توزیع مناسب آب در شبکه های آبیاری برای افزایش راندمان ضروری است. پایش و ارزیابی روش های مدیریت آب و توزیع آن، برای نقد و بهبود این روش ها باید به طور مستمر انجام شود. چند روش استاندارد و موثر از سوی نهادهای بین المللی برای این مهم توسعه یافته است. در مطالعه حاضر توزیع آب در شبکه آبیاری قزوین و شاخص های خارجی آن با استفاده از تکنیک فرآیند ارزیابی سریع مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که از منابع آب موجود در منطقه به صورت هدفمند استفاده نمی شود و برنامه ریزی برای بهره برداری از کل منابع آب موجود در منطقه وجود نداشته است. در این محدوده زمانی تنها حدود ۲۸ درصد از کل آب موجود در سال در اختیار مسئولین بهره برداری قرار داشته و توسط آن ها توزیع شده که عامل مهم تلفات زیاد آب در منطقه بوده است. همچنین مشخص شد که توزیع زمانی آب به درستی در شبکه انجام نمی گیرد و در اکثر ماه های سال مقدار آب توزیع شده در شبکه از مقدار موردنیاز محصولات کمتر و یا بیشتر است. این امر نشان دهنده تلفات آب در شبکه به دلیل عدم وجود اطلاعات لازم، ضعف زیرساخت ها و یا برای جبران بخشی از تلفات انتقال آب بوده است. کل آب مازاد توزیع شده در شبکه در سال ۹۲، حدود ۵۶ میلیون مترمکعب بوده است که ۲۵ درصد از کل آب موردنیاز محصولات کشت شده در سال است.

فرآیند ارزیابی سریع, شبکه آبیاری قزوین, مسئولین بهره برداری, شاخص های خارجی