شهناز مسلمی - دکترای تاریخ ایران بعد از اسلام، دبیر تاریخ

چکیده در دوره سلجوقیان با وجود اینکه نقش زنان در خانه و خانواده محدود بود، زنانی صاحبنام در عرصه و ساختار حاکمیت حضور داشتند. از خصوصیات این دوره، وجود فلاسفهای با نفوذ مانند ابوحامد غزالی و فخر رازی بود، که تعالیم و آموزههایی در ارتباط با نقش زنان در جامعه ابراز نموده و به بررسی ابعاد منش و خصوصیات زنان در جامعه میپرداختند. در این مقاله، ضمن تبیینجایگاه زنان در سیاست، به بررسی افکار و آرای غزالی و فخر رازی میپردازیم، تا به تاثیر شرایطسیاسی و اوضاع و احوال زمانه در شکلگیری دیدگاههای آنها راه یابیم. - تحلیلی با تکیهبر منابع اصلی و تحقیقاتجدید صورت گرفته است. پژوهش حاضربه شیوه توصیفیحاصل آنکه اوضاع سیاسی زمانه و نفوذ زنان در عرصهقدرت و سیاست در عصر سلجوقی باعث شد که غزالی بیشتر از فخر رازی در بیان آرای خود، متوسل به تعابیر و مضامین ناشایست نسبت به زنان گردد. در واقع میتوان گفت، برخی از آرای آنها برگرفته از جایگاه زن در روزگار تاریخ میانهایرانبود که نقش زنان در خانواده تعریف میشد، و آنها حق ورود به مسائل سیاسی و اجتماعی را نداشتند. برخی از نظریات برگرفته از احکام فقهی و برخی نیز برگرفته از نگاه مردسالارانه آنها بود که زن موجودی ضعیف تلقی میشد و از نظر عقلی و جسمی، ناقص بود. کلیدواژهها: غزالی، فخر رازی، نصیحهالملوک، کیمیای سعادت، تفسیرکبیر