محمدرضا آبادی خواه - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم خاک، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
صفورا اسدی کپورچال - استادیار، گروه علوم خاک، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
مجتبی رضایی - استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
مهدی همایی - استاد، گروه مهندسی معدن و محیط زیست، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

شوری منابع آب و خاک یکی از عوامل مهم محدودکننده رشد و نمو و تولید محصول در گیاهان است. به منظور استفاده از آبهای شور، جهت آبیاری بهینه تجزیه، و تحلیل کمی واکنش گیاهان نسبت به تنش شوری توسط مدلهای شبیهساز حائز اهمیت است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی توانمندی مدلهای مختلف کلان در بررسی وزن خشک خوشه برنج تحت تنش شوری طی مراحل مختلف رشد انجام شد . جهت کمی سازی عملکرد وزن خشک خوشه برنج نسبت به تنش شوری از مدلهای مدل ماس و هافمن، ونگنوختن و هافمن، دیرکسن و همکاران و همایی و همکاران استفاده شد. تیمارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل سطوح شوری ۲، ۳، ۴، ۵ ، ۶، ۷، ۸ دسی زیمنس بر متر به همراه یک تیمار غیر شور به عنوان شاهد بوده که در سه تکرار مورد مطالعه قرار گرفتند. برای تهیه تیمارهای شوری از آب دریای ساحل جفرود واقع در شهرستان بندر انزلی استفاده شد که با آب معمولی رقیق شد. نتایج حاصل از تحلیل آماره های ضریب همبستگی (r)، ضریب کارآیی اصلاح شده (E')، شاخص مطابقت اصلاح شده (d') و ضریب جرم باقیمانده (CRM)، نشان داد مدل غیرخطی همایی و همکاران بیشترین دقت (r=۰.۹۹, RMSE=۰.۰۰۹, E'=۰.۹۹) را برای شبیه سازی عملکرد خوشه برنج طی مرحله تشکیل خوشه داشت. برای مرحله ظهور خوشه تا انتهای گلدهی نیز مدلهای غیرخطی همایی و همکاران و دیرکسن و همکاران بیشترین دقت را داشتند. برای مرحله رسیدگی نیز مدل همایی و همکاران نسبت به سایر مدلها از دقت بیشتری در شبیه سازی عملکرد خوشه برنج برخوردار بود. به طور کلی نتایج پژوهش نشان داد مدلهای کلان، توانمندی قابل قبولی در تخمین عملکرد خوشه برنج در مراحل مختلف رشد تحت تنش شوری دارند و با توجه به اینکه پارامترهای مدل همایی و همکاران از لحاظ فیزیکی دارای مفهوم بوده و کاملا تعریف شده و به راحتی قابل اندازه گیری میباشد به عنوان مدل بهینه توصیه میشود.

تنش غیر زنده، شبیه سازی، عملکرد نسبی، مدلهای ماکروسکوپیک.