یداله عسگری - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
علی سپهری - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

این تحقیق در سال زراعی ۱۳۹۹-۱۳۹۸ در شهرستان کنگاور واقع در استان کرمانشاه به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا درآمد. از دو رقم جدید و اصلاح شده نخود کابلی ، به نامهای آراز و ثمین و کاربرد زئولیت (یک کیلوگرم در متر مربع ) و عدم مصرف زئولیت به همراه محلول پاشی اسید هیومیک (سه در هزار) و عدم محلول پاشی اسید هیومیک ( محلول پاشی با آب) استفاده گردید. محلول پاشی اسید هیومیک در دو مرحله شروع گلدهی و شروع غلاف دهی بوته ها انجام شد. نتایج نشان داد اثر رقم بر صفات وزن صد دانه ، عملکرد دانه ، عملکرد بیولوژیک ، عملکرد پروتئین دانه معنی دار بود. به طوری که رقم ثمین در تمامی صفات نسبت به رقم آراز برتری داشت . همچنین کاربرد زئولیت بر صفات تعداد دانه در بوته ، عملکرد اقتصادی ، عملکرد بیولوژیک ، شاخص برداشت و عملکرد پروتئین موثر بود و در اغلب صفات مورد بررسی کاربرد زئولیت منجر به افزایش معنی دار نسبت به تیمار عدم مصرف شد. مصرف اسید هیومیک نیز در صفات وزن صد دانه ، عملکرد اقتصادی ، عملکرد بیولوژیک ، شاخص برداشت ، عملکرد پروتئین معنی دار و سبب افزایش صفات مذکور شد. مقایسه میانگین ها نشان داد عملکرد اقتصادی در رقم آراز با کاربرد زئولیت و اسید هیومیک ۴۹/ ۱۲۳ گرم در متر مربع بود که نسبت به شرایط عدم کاربرد اسید هیومیک و زئولیت عملکرد اقتصادی حدود ۶/۳۶ درصد افزایش نشان داد. در مورد رقم ثمین نیز بالاترین عملکرد اقتصادی با میانگین ۰۶/۱۳۴ گرم در متر مربع مربوط با کاربرد زئولیت و اسید هیومیک بود که نسبت به عدم مصرف این ترکیبات افزایش ۷/۲۱ درصدی را در این رقم داشت . نتایج حاکی از اثر مثبت کاربرد زئولیت و اسید هیومیک در افزایش عملکرد اقتصادی در هر دو رقم است ، گرچه عملکرد دانه رقم ثمین بیشتر از رقم آراز بود ولی عکس العمل رقم آراز نسبت به مصرف زئولیت و اسید هیومیک در شرایط دیم بیشتر از رقم ثمین بود.

اسید هیومیک ، رقم ، زئولیت ، عملکرد، نخود،