طاهره گرجی - استادیار، موسسه آموزش عالی صنعتی مازندران، بابل، ایران

از نظر غزالی، انسان و مقصد نهایی تربیت وی، کمال اخلاقی که هدف غایی دین اسلام در هدایت انسان بهسوی الله است. غزالی کلید معرفت حق تعالی را معرفت نفس می داند و همین شناخت را اصلی ترین وجه تمایز انسان با سایر موجودات عالم می داند. غزالی مهم ترین گام در تربیت را رفع مهلکات نفسانی و تهذیب نفس می داند. وی تربیت را مهمترین عامل سعادت دین و دنیا میداند و بر آن است که اگر انسان را ازکودکی به اعمال خیر عادت دهند و از مهلکات بر حذر دارند، بدان خصلت های نیکو رشد یابد و در دنیا و آخرت سعادتمند گردد، و اگر او را به کارهای زشت عادت دهند و چون بهایم وا گذارندش، به شقاوت و هلاکت افتد. غزالی به شناخت خویشتن آدمی آنقدر اهمیت میدهد که آن را مبنای دریافت و شناخت عالم اعلی و معرفت حق تعالی برمیشمارد و آن را اساسی ترین رکن در تربیت آدمی میداند. در این مقاله، به مهمترین آثار غزالی، که پس از انقلاب درونی وی و ترک نظامیه بغداد به نگارش درآمد مراجعه نموده و به تشریح و بررسی برخی از آرا مهم او در خصوص مهلکات نفسانی و طریقه مواجهه و علاج آنها پرداخته خواهد شد.

ابوحامد امام غزالی، تربیت اخلاقی، مهلکات نفس، احیا علوم الدین، کیمیای سعادت