سمیرا شهبازی - Atomic Energy Organization of Iran (AEOI)
راضیه سرآبادانی - Payam-e-Noor University
شیما حیدرپور - Payam-e-Noor University
حامد عسکری - Atomic Energy Organization of Iran (AEOI)

میخک از گیاهان زینتی مهم است و Fusarium oxysporum f.sp. dianthi عامل پژمردگی فوزاریومی، خسارت فراوانی را به پرورش دهندگان میخک وارد می سازد. هدف از مطالعه کنونی بررسی واکنش گیاه میخک آلوده به قارچ Fusarium oxysporum f.sp. dianthi و تلقیح شده با تریکودرما (والد و جهش یافته) در برخی از شاخص های فیزیولوژیکی و آنزیمی مرتبط با بروز مقاومت به بیمارگر بود. پس از جداسازی و خالص سازی عامل بیماری زا و مطالعه قدرت بیماری زایی آنها، جدایه F. oxysporum N۱۱۲ به عنوان سویه پرآزار بیمارگر انتخاب شد. جدایه های تریکودرما )والد و جهش یافته( از کلکسیون پژوهشکده کشاورزی هسته ای دریافت و قدرت ممانعت از رشد آنها در برابر F. oxysporum N۱۱۲ در شرایط In Vitro  بررسی شد. میزان کاهش بروز بیماری در اثر تیمار با تریکودرمای منتخب روی گیاه میخک (رقم لیبرتی وایت) در گلخانه بررسی شد. میزان پروتئین، کلروفیل a وb، کارتنوئید و فعالیت آنزیم های پراکسیداز و پلی فنول اکسیداز در نمونه های برگی در روزهای ۷، ۱۴ و ۲۱ اندازه گیری شد. نتایج مطالعه حاکی از افت تولید پروتئین، کلروفیل aو b، کاروتنوئید در گیاهان آلوده و افزایش آنزیم های پراکسیداز و پلی فنول اکسیداز در اثر تجمع رادیکال های آزاد در بافت برگی بود. در حالیکه مایه زنی با تریکودرما منجر به افزایش محتوی پروتئین ، کلروفیل a  b و کاروتنوئید در برگ و جلوگیری از تجمع رادیکال های آزاد و در نتیجه کاهش تجمع آنزیم های پراکسیداز و پلی فنول اکسیداز در گیاه میخک آلوده شده به قارچ Fusarium oxysporum f.sp. dianthi شد. افزون بر این، در گیاهان تیمار شده با تریکودرمای موتانت افزایش تجمع کلروفیل و پروتئین در برگ و کاهش بروز بیماری درمقایسه با جدایه تریکودرما (والد) مشاهده شد. از سوی دیگر، تیمار با تریکودرمای موتانت بیش از جدایه والد از پیشرفت بیماری در ۲۱روز پس از مایه زنی بیماری تاثیر داشت که ممکن است به دلیل تاثیر تیمار با تریکودرمای موتانت در کاهش اکسایش یاخته ای در گیاه بیمار باشد. مجموع نتایج نشان داد که، تریکودرمای جهش یافته افزون بر قدرت آنتاگونیستی بالاتر از والد، از طریق تاثیر بیشتر در تعادل اکسایش یاخته ای می تواند عامل بیوکنترل موثرتری در برنامه تلفیقی مبارزه با عامل پژمردگی فوزاریومی میخک باشد.

Dianthus caryophyllus, Fusarium oxysporum, Trichoderma, Biocontrol, Gamma irradiation, caryophyllus, Fusarium oxysporum, تریکودرما, بیو کنترل, پرتوتابی با پرتو گاما