محمد بیطرفان - Assistant Professor of History at Kharazmi University of Tehran

انقلاب مشروطیت زمینه توسعه مفاهیم مدرن در بستر اجتماع را فراهم کرد و هیجان های ناشی از آن، باعث تاسیس ده ها روزنامه و انجمن مستقل شد. این مسئله ازآن جهت اهمیت دارد که تا پیش از آن به جز چند نشریه و انجمن وابسته دولتی، فرصتی برای عرض اندام طبقه متوسط باسواد شهری وجود نداشت؛ بنابراین هر فرد و دسته ای با تاسیس روزنامه و انجمن به نشر عقاید خود پرداخت و این تکثر مسبب تاویلات گوناگون از مفاهیم مدرن شد. در این میان، مشروطه خواهان دست بالا را داشتند و بیش از ۹۰درصد رسانه های شهری در اختیار آنان بود. در مقابل چند روزنامه محافظه کار-سنت گرا هم وجود داشت که از نظر محتوایی و تحلیل مفاهیم جدید، فقط روزنامه اقیانوس ارزش بررسی و تدقیق دارد. این روزنامه با سردبیری عبدالرحیم الهی روحانی اندیشمند و فکور، به مبارزه با تاویل اندیشه های مدرن از سوی مشروطه خواهان پرداخت. یافته های پژوهش نشان می دهد او با تاثر از آرای اندیشمندان اروپایی، آزادی را در قید قانون تعریف و در مقابل قانون را بر مبنای شریعت تفسیر کرد. با این حربه، هم رفتار مشروطه خواهان تندرو را معارض آزادی مصرح در قانون اساسی نشان داد و هم مقام سلطنت را (بر مبنای همان قانون) مقدس نمایاند. این نوشتار با بررسی مفهوم آزادی در آرای اندیشمندان اروپایی، هم مبحث هم زمانی و توسعه زمانمند آن را در نظر دارد و هم تاثیر آن و یا خلاف آن را در محتوای روزنامه اقیانوس نشان می دهد.

Oghyanoos newspaper, Abdulrahim Elahi, freedom, law, tradition., روزنامه اقیانوس, عبدالرحیم الهی, آزادی, قانون, سنت.