فاطمه ایپکچی پور - Ms in Geriatric Nursing, Department of Community Health Nursing and Geriatric Nursing, School of Nursing and Midwifery, Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
فریده باستانی - Department of Community Health Nursing and Geriatric Nursing, School of Nursing and Midwifery, Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. (Corresponding Author) Tel: +۹۸ ۲۱ ۴۳۶۵۱۸۲۰ E mail: bastani.f@iums.ac.ir
فاطمه پاشایی ثابت - Department of Community Health Nursing, School of Nursing and Midwifery, Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

زمینه و هدف: بیماری دیابت نوع دو با خود مدیریتی و تبعیت دارویی چالش برانگیز مواجه است. لذا هدف این مطالعه تعیین خود مدیریتی و تبعیت دارویی در سالمندان مبتلا به دیابت نوع دو در مراکز آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی ایران بود تا بتوان بر این مبنا برنامه ریزی مناسبی در جمعیت آسیب پذیر سالمندان انجام داد. روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه مقطعی (توصیفی) بود. جامعه ی پژوهش سالمندان مبتلا به دیابت نوع دو مراجعه کننده به مراکز آموزشی– درمانی دانشگاه علوم پزشکی ایران بودند. تعداد ۲۸۰ نفر، به روش نمونه گیری مستمر انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها فرم کوتاه آزمون شناختی (AMT)، فرم مشخصات دموگرافیک، هم چنین پرسشنامه خودمدیریتی دیابت (DSMQ) و پرسشنامه تبعیت دارویی (MMAS) بود. تجزیه و تحلیل داده های خام با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی انجام گردید و سطح معناداری ۰۵/۰ p≤در نظر گرفته شد. یافته ها: بر مبنای ۰ تا ۱۰ میانگین خودمدیریتی ۵۵/۶ با انحراف معیار ۶۶/۱ بدست آمد. ۲/۶۳ درصد شرکت کنندگان نمره بالاتر از ۸ را در تبعیت دارویی بدست آوردند که نشان دهنده خودمدیریتی و تبعیت دارویی مطلوب بوده است. خود مدیریتی با متغیرهای تحصیلات، مسکن، و کفایت درآمد ارتباط معنی داری داشت (۰۰۱/۰p<). تبعیت دارویی هم در مردان به طور معنی داری پایین تر از زنان بود (۰۱۵/۰p=) و با تحصیلات، شغل، کفایت درآمد و اشتغال (۰۰۱/۰p<) ارتباط معنی دار آماری داشت. با افزایش میزان Hba۱c تبعیت دارویی کاهش می یافت (۰۰۱/۰p<). نتیجه گیری کلی: با عنایت به این که نمونه های پژوهش، سالمندان ۶۰ تا ۷۴ سال بودند و در طبقه "سالمندان جوان" قرار داشتند دور از انتظار نبود که خودمدیریتی و تبعیت دارویی مطلوبی را دارا باشند. با این وجود این امر در سالمندانی که بی سواد، غیرمتاهل (مجرد، بیوه و یا مطلقه) و با درآمد ناکافی بودند ضعیف تر بود که توجه بیشتری از سوی برنامه ریزان بهداشتی را می طلبد.

Type II Diabetes, Self-management, Medication Adherence, Elderly, دیابت نوع دو, خود مدیریتی, تبعیت دارویی و سالمند